Hoogbegaafd en misdiagnoses

Het Triadisch Interpedentiemodel Franz Josef Mönks (uit 1984) is geïnspireerd op het ‘Drie ringen concept’ van Joseph Renzulli (1978) en laat zien dat naast een hoge intelligentie, een groot doorzettingsvermogen en een hoge mate van creativiteit, ook de omgeving direct van invloed is op de kans dat een kans komt tot presteren op hoogbegaafd niveau. 
Mönks voegt aan dit model drie omgevingsfactoren toe die van belang zijn: gezin, school en ontwikkelingsgelijken. Elke omgevingsfactor afzonderlijk is van invloed op het ontwikkelingsproces van het kind. Alleen als er sprake is van een optimaal samenspel tussen alle zes de factoren kan het kind prestaties op begaafd niveau leveren. 

Als de ontwikkeling niet evenwichtig gaat (wat meer wel, dan niet gebeurt vanwege onze cultuur, vanwege ons onderwijssysteem en omdat maar 1:50 hoogbegaafd is) dan vindt er een disbalans in de ontwikkeling plaats

Door die disbalans zoals hierboven vorm gegeven, ontstaan er ook makkelijk misdiagnoses. In de mate waarin de omgevingsfactoren (gezin, school en ontwikkelingsgelijken) en het karakter van de hoogbegaafde (g)een bijdrage leveren aan de ontwikkeling en hun accentent leggen, komt een misdiagnose makkelijk op de voorgrond te staan. Daar waar alle aandacht op intelligentie komt te liggen, zie je makkelijk de misdiagnose autisme naar boven drijven of, wanneer dat niet lukt vanwege concentratieproblemen, de diagnose ADD of ADHD. Daar waar alle aandacht naar de sensitiviteit wordt getrokken, vanwege het storende of belemmerende karakter dan zie je dat ingezet wordt op psychiatrie omdat er sprake is van depressiviteit, angst, dwang (met name bij meisjes die anaroxia ontwikkelen), perfectionisme, faalangst of psychose (met name bij jongeren die veel gamen en daardoor hun dag- en nachtritme ernstig verstoord wordt). Verder zie ik dat die sensitiviteit kan leiden tot het succesvol zijn in de misdaad, in een eigen onderneming (of meerdere ondernemingen) en in topsport. Daar waar alle aandacht op de seksualiteit komt te liggen, zie ik dat bij hoogbegaafde jongeren er al vroeg in de puberteit aandacht is voor zelfbevrediging, omdat men niet weet om te gaan met de spanning (veelal van het aanpassen of niet begrijpen) die in hun lijf zich ophoopt, waardoor het korte moment van ontlading, en de vrijgekomen endorfine ontspanning brengt. Door deze vroege (soms voortijdige) seksuele ontwikkeling zie ik dat daardoor de stap naar pornografie bijna vanzelfsprekend gemaakt lijkt te worden. Tot slot weten we dat hoogbegaafden al op zeer jonge leeftijd spiritueel gevoelig zijn, met existentiele levensvragen bezig zijn en bovennatuurlijke ervaringen hebben. Wanneer dat niet op de juiste manier begeleid wordt, zie ik godsdienstwaanzinnige kenmerken naar boven komen. Alles wordt opgehangen aan het geloof waardoor de dagdagelijkse dingen uit het oog raakt. Daartegenover staat de gefrustreerd spiritualiteit (geen antwoorden op belangrijke vragen, gedwongen worden te denken zoals het een groep vindt dat er gedacht/geloofd moet worden) juist zich afsluiten voor hun eigen spiritualiteit en atheïst of anarchist worden.