7 landen in 5 jaar”-plan

Het “7 landen in 5 jaar”-plan: Een neoconservatieve blauwdruk voor regimeverandering in het Midden-Oosten
Na de terreuraanslagen van 11 september 2001 kreeg de wereld te maken met een fundamentele verschuiving in het Amerikaanse buitenlands beleid. De “War on Terror”, officieel gericht op het uitschakelen van terrorisme, werd in de praktijk ook een geopolitiek project met diepe ideologische wortels. Volgens generaal Wesley Clark, voormalig NAVO-bevelhebber, was er binnen het Pentagon al kort na 9/11 sprake van een opvallend en agressief plan: het omverwerpen van 7 landen in 5 jaar.

De onthulling van Wesley Clark

In een reeks interviews, met name in 2007, verklaarde generaal Wesley Clark dat hij na 9/11 terugkeerde naar het Pentagon en daar werd geïnformeerd over een geheime memo. Deze memo beschreef een plan om zeven landen aan te vallen binnen vijf jaar. De landen waren:

Irak
Syrië
Libanon
Libië
Somalië
Soedan
Iran

Clark stelde dat deze strategie niets te maken had met de directe dreiging van terrorisme, maar met een bredere ideologische agenda: het herstructureren van het Midden-Oosten in lijn met Amerikaanse en Israëlische belangen.

“We’re going to take out seven countries in five years, starting with Iraq, and then Syria, Lebanon, Libya, Somalia, Sudan and finishing off with Iran.” – Wesley Clark

De ideologische wortels: Neoconservatisme

Het idee achter dit plan is diep geworteld in het neoconservatisme, een politieke stroming die opkwam in de jaren ’90 en sterke invloed kreeg in de regering van George W. Bush. Prominente neoconservatieven zoals Paul Wolfowitz, Richard Perle, Douglas Feith en andere leden van denktanks zoals het Project for the New American Century (PNAC) pleitten voor:

Gebruik van Amerikaans militair overwicht om geopolitieke invloed af te dwingen.
Export van democratie (veelal als dekmantel voor strategische doelen).
Regimeverandering in landen die anti-Amerikaans of anti-Israëlisch werden beschouwd.
Herstructurering van het Midden-Oosten om de VS en haar bondgenoten langdurig dominantie te geven.

De aanval op Irak in 2003 werd de eerste stap in deze strategie. De regering-Bush gebruikte massavernietigingswapens als rechtvaardiging, maar die werden nooit gevonden. Achteraf gezien paste de oorlog perfect binnen de kaders van het 7-landen-plan.

De 7 landen uit het plan – Wat gebeurde er?

Irak
- Invasie in 2003, Saddam Hoessein afgezet en geëxecuteerd.
- Oorzaak van langdurige instabiliteit, opkomst van ISIS.
Syrië
- Vanaf 2011 burgeroorlog; VS steunde rebellen tegen het regime van Assad.
- Indirecte militaire betrokkenheid, sancties, en drone-aanvallen.
Libanon
- Geen directe oorlog, maar steun aan Israël tegen Hezbollah.
- Politieke destabilisatie via druk op Syrië en binnenlandse partijen.
Libië
- NAVO-interventie in 2011 onder Obama; Gaddafi werd afgezet en vermoord.
- Chaos en machtsvacuüm, wapensmokkel en migratiecrisis.
Somalië
- Lucht- en drone-aanvallen tegen Al-Shabaab, militaire raids.
- Permanente instabiliteit; “failed state”-status.
Soedan
- Amerikaanse sancties, betrokkenheid bij vredesproces.
- Opsplitsing van Zuid-Soedan in 2011, maar conflict blijft.
Iran
- Niet militair aangevallen, maar onderworpen aan strenge sancties, cyberaanvallen (zoals Stuxnet), en internationale isolatie.
- Spanning piekte tijdens de Trump-regering.

De doelen achter het plan

Hoewel het plan nooit officieel als beleid werd erkend, wijst de realiteit op het bestaan van een coherente strategie die voortkwam uit:

Hegemonie: De VS wilde absolute invloed in het Midden-Oosten.
Olie en grondstoffen: Beheersing van energieroutes en -bronnen.
Israëlische veiligheid: Eliminatie van vijandige regimes rondom Israël.
Ideologische export: Liberale democratie als wapen tegen islamitisch extremisme – of als excuus voor inmenging.

Gevolgen en kritiek

Massa-instabiliteit: De meeste landen in het plan zijn nog steeds verwikkeld in conflict, burgeroorlog of politieke chaos.
Terrorisme: In plaats van eliminatie leidde het tot opkomst van nieuwe groepen zoals ISIS.
Morele schade: De geloofwaardigheid van het Westen en de VS liep ernstige schade op.
Menselijk leed: Miljoenen doden, gewonden en vluchtelingen.

Conclusie

Het “7 landen in 5 jaar”-plan, zoals onthuld door Wesley Clark, is een zeldzaam inkijkje in de ideologische machinekamer van het Amerikaanse buitenlandse beleid na 9/11. Of het nu een formeel plan was of een strategie-in-wording, het weerspiegelt een visie waarbij militaire macht als instrument werd gezien om wereldordes te herscheppen – vaak ten koste van soevereiniteit, stabiliteit en mensenlevens.

Israël speelt een centrale, zij het vaak indirecte rol in het “7 landen in 5 jaar”-plan en in de bredere neoconservatieve strategie voor het Midden-Oosten. Hoewel het plan primair werd geformuleerd en uitgevoerd door Amerikaanse beleidsmakers, waren Israëlische veiligheidsbelangen een belangrijke drijfveer achter veel van de keuzes. Hieronder leg ik dat in detail uit:

Israël’s rol in het “7 landen in 5 jaar”-plan

Veiligheid en strategische omgeving

Israël wordt omringd door landen die historisch vijandig waren of zijn (zoals Syrië, Libanon, Iran). Veel van de landen op de lijst van het plan zijn dan ook staten die:

Militaire bedreigingen vormden voor Israël
Palestijnse of islamitische groeperingen steunden (zoals Hezbollah of Hamas)
Beweerden Israël niet te erkennen als staat

Voorbeeld:

Irak onder Saddam Hoessein had raketten op Israël afgevuurd in de Golfoorlog.
Syrië was betrokken bij de bezetting van Libanon en steunde Hezbollah.
Iran financiert Hezbollah en Hamas en noemt Israël herhaaldelijk als “zionistische vijand”.

Het verzwakken of verwijderen van deze regimes betekende een strategisch voordeel voor Israël.

Neoconservatieve denkrichting beïnvloed door pro-Israël-ideologen

Verschillende neoconservatieve architecten van het plan (zoals Richard Perle, Douglas Feith en David Wurmser) hadden nauwe banden met Israëlische denktanks of werkten eerder voor pro-Israëlische instellingen.

Belangrijk document: “A Clean Break” (1996)

Dit rapport werd geschreven voor de toenmalige Israëlische premier Benjamin Netanyahu door Amerikaanse neoconservatieven. Het stelde voor om:

Het regime van Saddam Hoessein te verwijderen
Syrië te isoleren
Iran tegen te werken
De VS actief te betrekken bij het herschikken van het Midden-Oosten

Het is opvallend hoe sterk dit rapport overeenkomt met het latere “7 landen in 5 jaar”-idee.

Syrië, Hezbollah en Iran – Israël’s vijandendriehoek

Israël ziet Iran, Syrië en Hezbollah als een geallieerde as die haar nationale veiligheid bedreigt. Het “7 landen”-plan leek gericht op het breken van die as:

Syrië is de logistieke schakel tussen Iran en Hezbollah.
Libanon (Hezbollah) voert regelmatig raketaanvallen uit op Israël.
Iran steunt beide financieel en militair.

Door deze regimes te verzwakken via sancties, militaire operaties of regimeverandering, wordt de invloedssfeer van Iran verkleind en Israël versterkt.

Israël’s indirecte steun aan militaire interventies

Israël steunde:

De invasie van Irak, ondanks publieke aarzeling (om spanningen met buurlanden te vermijden).
Westerse acties tegen Libië en Syrië.
Strenge sancties en geheime operaties tegen Iran (waaronder cyberaanvallen zoals Stuxnet, mede uitgevoerd door Israël en de VS).

Ook voerde Israël zelf bombardementen uit in Syrië en werd verwikkeld in militaire confrontaties met Hezbollah in Libanon (2006) – in lijn met de strategische doelen van het plan.

Samengevat: Wat was Israël’s rol?

Aspect	Rol van Israël
Doelwitselectie	De meeste landen op de lijst waren vijandig tegenover Israël
Beïnvloeding beleid	Via neoconservatieve adviseurs en denktanks
Strategisch voordeel	Verzwakking van vijandige regimes rondom Israël
Indirecte betrokkenheid	Inlichtingen, cyberoperaties, bombardementen
Publieke steun	Voorzichtig of stilzwijgend, maar in lijn met eigen belangen

Conclusie

Israël was geen officiële architect van het “7 landen in 5 jaar”-plan, maar het profiteerde strategisch van de uitvoering ervan. De belangen van Israël liepen parallel aan de Amerikaanse neoconservatieve visie, en via ideologische en diplomatieke netwerken had Israël indirect aanzienlijke invloed op de richting van het Amerikaanse Midden-Oostenbeleid.

Bronnen over het “7 landen in 5 jaar”-plan

Wesley Clark’s boek “Winning Modern Wars” (2003): Generaal Wesley Clark beschrijft zijn gesprekken in het Pentagon kort na 9/11, waarin een plan werd besproken om zeven landen aan te vallen binnen vijf jaar. De landen waren Irak, Syrië, Libanon, Libië, Somalië, Soedan en Iran. Wikipedia
Artikel op Activist Post (2018): Een interview met Wesley Clark uit 2007 wordt besproken, waarin hij het “7 landen in 5 jaar”-plan onthult en de implicaties ervan voor het Amerikaanse buitenlands beleid.

Bronnen over “A Clean Break: A New Strategy for Securing the Realm”

Wikipedia-pagina over “A Clean Break”: Deze pagina biedt een overzicht van het rapport “A Clean Break”, opgesteld in 1996 door een groep Amerikaanse neoconservatieven voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Het rapport pleitte voor een herziening van de Israëlische strategie in het Midden-Oosten, inclusief het omverwerpen van Saddam Hoessein. Wikipedia
Artikel op LewRockwell.com (2015): Dit artikel biedt een kritische analyse van het “Clean Break”-rapport en de invloed ervan op het Amerikaanse buitenlands beleid, met name in relatie tot Israël en de neoconservatieve agenda.
Artikel op Insight Turkey (2010): Dit artikel onderzoekt de samenwerking tussen neoconservatieven en neo-Ottomanisten in de jaren 1990, met een focus op het “Clean Break”-rapport en de implicaties ervan voor de regio. insightturkey.com

Bronnen over de invloed van Israël op het Amerikaanse buitenlands beleid

Artikel op The Nation (2003): Dit artikel bespreekt de invloed van Israël en de neoconservatieven op het Amerikaanse beleid in het Midden-Oosten, met nadruk op de oorlog in Irak en de bredere strategieën die werden gevolgd.
Artikel op AntiWar Blog (1996): Dit artikel biedt een samenvatting van het “Clean Break”-rapport en de voorgestelde strategieën voor Israël, inclusief het gebruik van militaire macht en strategische allianties.

Geopolitieke situatie in 2024-2025: Israël en Iran via proxies

In 2024-2025 zien we hoe de strategische rivaliteit tussen Israël en Iran zich verder uitstrekt, met beide landen elkaar te bestrijden door middel van proxies, politieke invloed en indirecte conflicten. Deze dynamiek is een directe erfenis van de bredere geopolitieke strategieën die naar voren kwamen na de Golfoorlog in 2003 en de daaropvolgende conflicten in het Midden-Oosten. De aanvallen op Irak en de veranderingen in de regio gaven ruimte voor de opkomst van proxi-strijders en machten die in naam van grotere machten vochten.

Proxies van Israël en Iran: De strijd in de schaduw

1. Proxies van Israël:

Israël speelt een complexe rol in de geopolitiek van het Midden-Oosten door subtiele, indirecte conflicten te voeren, waarbij het gebruik maakt van proxies om zijn regionale veiligheid te garanderen en zijn invloed uit te breiden. Enkele van de belangrijkste proxies van Israël zijn:

Hezbollah in Libanon:
Israël beschouwt Hezbollah als een directe dreiging, vooral vanwege hun sterke band met Iran. De groep ontvangt financiële en militaire steun van Teheran, maar Israël heeft geheime operaties uitgevoerd in Syrië en Libanon om de invloed van Hezbollah te verminderen. Israël richt zich op de militaire infrastructuur van Hezbollah en de wapens die via Iran worden geleverd.
Koerdische groeperingen:
In Syrië en Irak werkt Israël via onofficiële kanalen samen met Koerdische groeperingen die strijden tegen de Iraanse invloed in de regio. Israël levert mogelijk inlichtingen, wapens en training aan Koerdische milities die vechten tegen zowel de Syrische regering als Iraanse troepen.
Saoedi-Arabië en de VAE (Verenigde Arabische Emiraten):
Hoewel geen directe proxies, is er sprake van een indirecte samenwerking tussen Israël en landen zoals Saoedi-Arabië. Israël deelt strategische belangen met Saoedi-Arabië, vooral als het gaat om het tegenhouden van Iran. Dit heeft geleid tot informele samenwerking, vooral op het gebied van inlichtingen en militaire steun tegen de Iraanse invloed in de regio.

2. Proxies van Iran:

Iran heeft een netwerk van proxies in verschillende landen, die de islamitische republiek gebruiken als verlengde van haar invloed in de regio. De belangrijkste Iraanse proxies zijn:

Hezbollah in Libanon:
Dit is de belangrijkste proxy van Iran in het Midden-Oosten. Hezbollah fungeert als een militante vleugel van de Iraanse invloed, actief in de strijd tegen Israël. Iran voorziet de groep van wapens, training, en financiële steun. In ruil daarvoor speelt Hezbollah een cruciale rol in de strategische verdediging van Iran in de regio.
Houthi-rebellen in Jemen:
Iran ondersteunt de Houthi-beweging in Jemen met wapens en militaire training, wat de regering van Saoedi-Arabië (een bondgenoot van Israël) in de regio verzwakt. Deze proxystrijd heeft tot een langdurige burgeroorlog geleid, waarbij Iran de Houthi’s gebruikt om de Saoedi’s te verzwakken en de regionale invloed van Israël te belemmeren.
Syrische regering van Bashar al-Assad:
Iran steunt het regime van Bashar al-Assad in Syrië via het leveren van wapens, troepen en inlichtingen. Dit is van cruciaal belang voor de stabiliteit van de regio, aangezien Syrië een strategische bondgenoot van zowel Hezbollah als Iran is. Iran heeft door deze steun toegang tot de regio via proxies die zich in Syrië bevinden.
Shia-milities in Irak:
Iran heeft Shia-milities in Irak opgericht en ondersteund, die vooral vechten tegen Amerikaanse en Israëlische invloed in de regio. Deze milities, zoals de Popular Mobilization Forces (PMF), zijn actief in Irak en Syrië en vormen een directe bedreiging voor Israël, aangezien ze opereren dicht bij de Israëlische grenzen.

Hoe het “7 landen in 5 jaar”-plan doorwerkt in 2024-2025

Hoewel het “7 landen in 5 jaar”-plan nooit officieel werd uitgevoerd zoals het oorspronkelijk werd bedacht, zijn de gevolgen van dit idee duidelijk zichtbaar in de huidige geopolitieke situatie. De strategische doelen die destijds werden gedefinieerd, zoals het verzwakken van landen als Irak, Syrië, Soedan, Libië en Iran, blijven relevant.

Irak: De inval in Irak in 2003 resulteerde in een langdurige instabiliteit, die leidde tot de opkomst van ISIS. In 2024 heeft Irak nog steeds te maken met de gevolgen van deze invasie, met militaire proxy-strijders die vechten tegen zowel de Iraakse regering als buitenlandse invloeden.
Syrië: Het conflict in Syrië, dat begon in 2011, is een direct gevolg van het 7-landenplan. De VS en Israël steunden rebellen tegen het regime van Assad (een Iraanse bondgenoot), terwijl Iran haar invloed in het land versterkte. Dit proxy-conflict tussen Israël en Iran blijft zich ontwikkelen, met Israëlische luchtaanvallen op Iraanse doelen in Syrië als een vast onderdeel van de geopolitieke strategie.
Iran: Het regime van Iran blijft de belangrijkste tegenstander van zowel de VS als Israël in de regio. De VS voerden zware sancties in, terwijl Israël een aantal keren militaire actie heeft ondernomen tegen Iraanse installaties. Dit conflict wordt gevoed door proxy-oorlogen die de veiligheid van Israël bedreigen.

Conclusie: De rol van proxies in de huidige geopolitieke situatie

In 2024-2025 zien we hoe de proxy-oorlogen die ontstaan zijn na de inval in Irak, de Syrische burgeroorlog en de bredere strijd om de controle over het Midden-Oosten zich blijven ontvouwen. Israël en Iran blijven via proxies strijd leveren, zonder direct met elkaar in oorlog te zijn, maar met voortdurende conflicten via militaire groeperingen en geheime operaties. De geopolitieke stabiliteit in de regio blijft fragiel, en het gebruik van proxies door zowel Israël als Iran zal waarschijnlijk de kern blijven van de machtsspelletjes in het Midden-Oosten.

De uitkomst van deze strategische rivaliteit zal de toekomst van de regio bepalen en mogelijk ook de relatie tussen de VS, Israël, Iran en hun respectieve bondgenoten verder beïnvloeden.

Overzicht van de geopolitieke tijdlijn van proxy-oorlogen tussen Israël en Iran in het Midden-Oosten, van 2003 tot 2025:

2003: Irak Invasie

VS valt Irak binnen: Het “7 landen in 5 jaar”-plan komt indirect van start. De VS valt Irak aan om Saddam Hoessein omver te werpen.
Gevolg: Irak raakt in chaos, en Shia-milities met steun van Iran nemen de macht in delen van het land over.

2006: Israël-Hezbollah Oorlog

Conflict: Israël vecht tegen Hezbollah in Libanon, gesteund door Iran.
Gevolg: Hezbollah wordt sterker als proxy van Iran en krijgt aanzienlijke militaire steun van Teheran.

2011: Syrische Burgeroorlog

Iran’s steun aan Assad: Iran steunt Bashar al-Assad in Syrië met troepen en wapens.
Israël’s bezorgdheid: Israël voert luchtaanvallen tegen Iraanse doelen in Syrië om de invloed van Iran te beperken.
Proxies: Soennitische rebellen (steun van VS en Saoedi-Arabië) vechten tegen het Assad-regime, dat door Iran wordt ondersteund.

2012: Israëlische Luchtaanvallen in Syrië

Israël bombardeert militaire installaties in Syrië die naar Hezbollah of Iran gaan.
Doel: Israël probeert de levering van geavanceerde wapens aan Hezbollah te voorkomen.

2014: Opkomst van ISIS

Gevolg van Irakoorlog: ISIS krijgt terrein in Irak en Syrië, wat leidt tot een nieuwe proxystrijd tussen Iran (steun aan de Shia-milities) en Israël (steun aan Koerdische groepen in Syrië).
Iran: Steunt Shia-milities en Syrische regering.
Israël: Steunt Koerdische groepen die vechten tegen ISIS en Assad.

2015: De Deal over Iran’s Kernwapens (JCPOA)

Verenigde Staten ondertekenen de Iran Deal om de Iraanse nucleaire activiteiten te beperken in ruil voor het opheffen van sancties.
Gevolg: Israël is tegen de deal, beschouwt Iran als de grootste bedreiging voor zijn veiligheid.
Proxy-oorlogen escaleren: Terwijl diplomatieke inspanningen plaatsvinden, blijven proxy-oorlogen in Syrië en Jemen hevig doorgaan.

2016-2017: Escalatie in Syrië

Israël voert regelmatig luchtaanvallen uit op Iraanse en Hezbollah-doelen in Syrië.
Iran’s aanwezigheid in Syrië groeit, en Israël richt zich steeds meer op het verhinderen van de uitbreiding van de Iraanse invloed.

2018: Amerikaanse Uittrede uit de Iran Deal

VS trekt zich terug uit de Iran Deal en hervat zware sancties tegen Iran.
Gevolg: Israël blijft de Iraanse invloed in Syrië, Irak en Libanon tegengaan door directe aanvallen en intensieve inlichtingenoperaties.

2019: Escalatie van Spanningen

Proxy-aanvallen: In de Straat van Hormuz worden tankers aangevallen, wat Israël beschouwt als een direct gevolg van Iraanse vijandigheid. Iran blijft steun geven aan proxy’s als Hezbollah en Shia-milities in Syrië en Irak.
Israël: Voert intensievere operaties uit in Syrië tegen Iran en Hezbollah.

2020: Het Doden van Qasem Soleimani

Amerikaanse operatie: Qasem Soleimani, de commandant van de Quds-brigades (Irans elite-eenheid voor buitenlandse operaties), wordt gedood door een Amerikaanse drone-aanval.
Gevolg: Dit verhoogt de spanningen tussen Iran en de VS, maar ook met Israël, die vreesde voor Iraanse vergelding via proxy-aanvallen.

2021-2023: Oorlog in Jemen en Syrië

Jemen: Houthi-rebellen, gesteund door Iran, blijven Saoedi-Arabië aanvallen. Israël en Saoedi-Arabië werken informeel samen tegen de Iranse invloed in de regio.
Syrische Luchtgevechten: Israël voert luchtoperaties tegen Iraanse doelen in Syrië, terwijl Iran blijft investeren in proxy-groepen en militaire basissen in Syrië.

2024-2025: Continuering van Proxy-oorlogen

Israël: Blijft luchtaanvallen uitvoeren op Iraanse doelen in Syrië en ondersteunt Koerdische groepen in Irak en Syrië.
Iran: Steunt Hezbollah, Houthi-rebellen, en Shia-milities in Syrië, Irak en Jemen.
Escalatie: De spanningen tussen Israël en Iran blijven stijgen, met indirecte confrontaties via proxy’s die zowel de veiligheid van Israël als de invloed van Iran in de regio blijven beïnvloeden.

Conclusie

De proxy-oorlogen tussen Israël en Iran blijven doorwerken in 2024-2025, en beide landen gebruiken indirecte strijd via partners en regionale milities om hun invloed uit te breiden en elkaar strategisch te verzwakken. De conflicten in Syrië, Jemen en Irak blijven het toneel voor deze geopolitieke schaduwoorlogen.