De slavernij voorbij
Een schitterend leerzaam boek:
Pdf – http://www.boekdb.nl/mediafile/536368650bd278.42409861.pdf
Website – http://www.jangeurtz.nl/boek_verslavingvoorbij.html
De verslaving voorbij
Nieuwe methode zonder ontwenningsellende
Hieronder vind je:
– De flaptekst en
– De inhoudsopgave
en de eerste hoofdstukken van het boek:
1. Gefeliciteerd!
2. Voor wie is dit boek bedoeld?
3. Gebruiksaanwijzing
4. Ik heb geen probleem
U kunt het boek vinden of bestellen in iedere boekhandel.
(Het kost 12,50 euro; ISBN: 90-263-1720-4)
De flaptekst:
De verslaving voorbij biedt een volledig andere kijk op het verschijnsel verslaving. Daarbij komen alle eigentijdse vormen van verslaving of dwangmatigheid aan de orde:
– drugs en medicijnverslaving
– alcohol- en rookverslaving
– eet- en gokverslaving
– seks- en relatieverslaving
– diverse dwangmatigheden
Jan Geurtz verklaart ze op een verrassende wijze, en toont vervolgens een verbluffend simpele uitweg uit de gevangenis van verslaving en dwangmatigheid. Deze methode is in principe voor iedereen toepasbaar en helpt mensen daadwerkelijk een eind aan hun verslaving te maken.
Familieleden van verslaafden kunnen door dit boek geïnspireerd worden om op een andere manier met de verslaafde om te gaan, die minder belastend is voor henzelf en voor de verslaafde meer uitzicht geeft op verandering. Ook de verslavings-hulpverlener kan nieuwe inzichten opdoen die zijn behandeling succesvoller maken.
Jan Geurtz geeft sinds enige jaren een training die mensen in één dag van het roken afhelpt. Hij is de auteur van het succesvolle stoppen-met-roken-boek De Opluchting, en helpt in zijn praktijk mensen van diverse soorten verslavingen af.
Inhoudsopgave
Inleiding
1. Gefeliciteerd! 5
2. Voor wie is dit boek bedoeld? 8
3. Gebruiksaanwijzing 11
Deel I
4. Ik heb geen probleem 14
5. Verzet en berusting 19
6. De nadelen van verslaving 25
7. De schijnbare voordelen van verslaving 28
8. De kern van de verslavingsillusie 34
9. Het negatieve geloof 38
10. De bouw van de identiteit 41
11. Identiteit als tragische vergissing. 42
Deel II
12. De relatieverslaving 56
13. De seks-verslaving 59
14. De eetverslaving 62
15. De gokverslaving 66
16. De medicijnverslaving 70
17. De drugsverslaving 75
18. De alcoholverslaving 81
19. De rookverslaving 85
20. Alledaagse verslavingen 86
Deel III
21. De keuze is aan jou 98
22. Ervaringen van ex-verslaafden 103
23. Een onderzoek naar angst 108
24. Poging of besluit? 117
25. Jij bent je gedachten niet 125
26. Opnieuw leren kijken 132
27. Voorbij de verslaving 132
28. Specifieke tips bij de verschillende verslavingen 132
a. Alledaagse verslavingen.
134) b. Roken
(134) c. Stoppen met roken én een andere verslaving
(136) d. Alcohol
(138) e. drugs
(140) f. Medicijnen
(140) g. Gokken
(143) h. Eetproblemen
(146) i. seksverslaving
(152) j. De relatieverslaving
(154) 29. De relatie met jezelf
(157) Appendix 1: Voor familie of vrienden van een verslaafde
Appendix 2: Over De Opluchting
Appendix 3: Wat kun je verder gaan doen?
Appendix 4: Verantwoording en dankzeggingen
1. Gefeliciteerd!
Door te beginnen in dit boek heb je de eerste en belangrijkste stap gezet naar het beëindigen van je verslaving, of van een andere vorm van dwangmatigheid. Dit boek biedt een nieuwe en verrassend simpele uitweg uit elke vorm van verslaving of dwangmatigheid. Een belangrijk kenmerk van deze uitweg is dat er nauwelijks of geen ontwenningsverschijnselen bij optreden. Een ander kenmerk is dat je na het stoppen geen last meer hebt van een innerlijke tweestrijd. Deze methode doet namelijk geen beroep op wat doorgaans ‘wilskracht’ genoemd wordt. Bij die ouderwetse ‘wilskrachtmethode’ is het moment van stoppen het begin van een zwaar gevecht met jezelf. Maar als je goed kijkt, zie je dat je juist als verslaafde al voortdurend met jezelf in gevecht bent, telkens als je je verzet tegen de dwangmatigheid, of als je kritiek hebt op jezelf vanwege je verslavingsgedrag. De methode in dit boek maakt een eind aan het gevecht met jezelf en geeft je de mogelijkheid om in zeer korte tijd je vrijheid en onafhankelijkheid te herstellen.
Ook als je niet verslaafd bent in de gebruikelijke betekenis van het woord, maar je hebt last van dwanggedachten of dwanghandelingen, heeft dit boek je iets te bieden. Voor het gemak spreekt dit boek ook in deze laatste gevallen over verslaving. En word je als lezer dus soms als verslaafde aangesproken, terwijl je jezelf misschien niet graag op die manier beschouwt. Verder in dit boek zul je zien dat er op een dieper niveau weinig verschil is tussen een heroïneverslaafde en iemand die elke avond uren achter zijn computer dwangmatig spelletjes zit te doen. En dat beide via dezelfde methode een eind aan hun dwangmatigheid kunnen maken.
“Maar hoe is het mogelijk dat een boek mij van mijn verslaving afhelpt,” zul je je misschien afvragen bij het lezen van deze inleiding. En terecht: dat kan dit boek niet. Dat kan geen enkel boek, geen enkele methode, geen enkele vorm van therapie of afkickprogramma. De simpele waarheid is dat stoppen met een verslaving iets is dat je helemaal zelf moet doen. Dat bestaande afkickprogramma’s zo vaak falen komt juist omdat ze niet of onvoldoende uitgaan van deze simpele waarheid: je moet het zelf doen. De grote vraag is natuurlijk HOE!
Hoe kun je stoppen met je verslaving zonder in die ellendige ontwenningsverschijnselen terecht te komen, zonder in dat hevige gevecht met je eigen dwanggedachten te raken, zonder in die uitzichtloze leegte te belanden? Hoe kun je ervoor zorgen dat gestopt zijn vanaf de allereerste dag een feest is van herwonnen vrijheid, onafhankelijkheid en eigenwaarde? Dat is wat dit boek je kan leren. Het toont je hoe je kunt ontsnappen uit je verslaving en vanaf de allereerste dag het gestopt zijn kunt ervaren als een bevrijding, als het einde van een beknellende nachtmerrie, als een opluchting. Vandaar dat ik deze manier van stoppen de Opluchtingmethode heb genoemd.
Deze Opluchtingmethode is niet gebaseerd op een geloof. Je hoeft je niet te bekeren tot de een of andere religie of New Age-overtuiging, hoewel je na het lezen van dit boek sommige dingen misschien wel op een heel andere manier bekijkt. Het is ook geen wetenschappelijk-psychologisch handboek, hoewel je na het lezen van dit boek vast meer inzicht zult hebben in de psychische processen die samenhangen met verslaving. Het is geen boek over discipline, hoewel je na het lezen ervan een grotere beheersing kunt hebben over je manier van leven. Het is geen boek over wilskracht, hoewel je na het lezen ervan beter dan ooit zult weten wat je wilt. Dit boek is geen roman, hoewel je tijdens het lezen ervan misschien pijn en verdriet zult ervaren, evenals opluchting, vreugde en ontroering.
Dit is allemaal wat dit boek niet is. Wat is het dan wel? Ik heb zelf in het verleden diverse verslavingen gehad. Dit boek is een verslag van de zoektocht uit die verslavingen. Het is een routebeschrijving van de simpele uitweg uit de verslavingsjungle, zodat je niet alle vergissingen hoeft te maken die ik gemaakt heb. Daardoor is dit boek dus ook een enorme tijdsbesparing: waar ik tien jaar over gedaan heb, kunnen anderen in veel kortere tijd bereiken. Dit boek is ook een gesprek: terwijl ik het schrijf praat ik met jou, en bedenk ik welke antwoorden jij als verslaafde zou geven, en welke vragen jij zou stellen. En dan probeer ik daar weer op te antwoorden. Terwijl ik dit schrijf, speelt het gesprek zich dus binnen in mij af, tussen mij en de verslaafde die ik ooit ben geweest. En tussen mij en de vele verslaafden die ik daarna geholpen heb met stoppen. Maar je kunt dit boek ook gaan beschouwen als de brief van een goede vriend, met daarin een liefdevolle handleiding uit het doolhof van de verslaving.
Dit is allemaal wat dit boek is, of tenminste wat het kan zijn als je het op de goede manier gebruikt. Je kunt dit boek gebruiken als een spiegel waarin je veel van je eigen verslaving, je dwangmatigheid of je afhankelijkheid in zult herkennen. Deze spiegel zal je misschien ook iets nieuws laten zien over jezelf, iets dat je nog niet eerder hebt kunnen of willen zien, maar dat -zodra je het herkent- je de uitweg wijst uit je beknellende situatie.
2. Voor wie is dit boek bedoeld? Ik schrijf dit boek voor iedereen die verslaafd is in de ruimste betekenis van het woord. Dat zijn dus heroïne-, cocaïne-, amfetamine-, extacy-, hasj- en andere eigentijdse hard- en softdrugsgebruikers. Dat zijn ook mensen die verslaafd zijn aan slaap- of kalmeringsmiddelen of andere medicijnen op doktersvoorschrift. En natuurlijk zijn dat alcoholisten en rokers. Plus iedereen die gebukt gaat onder een eetverslaving, gokverslaving, seks- of relatieverslaving. En tenslotte is er een groep van verschijnselen die soms wel en soms niet als verslaving beschouwd kunnen worden, afhankelijk van de mate van dwangmatigheid die er mee gemoeid is: tv-kijken, computerspelletjes, religie, voetbal, postzegels verzamelen, schoonmaken enzovoorts. Kortom, dit boek werkt voor iedereen die zich bekneld voelt in een situatie waarin een of meer van de volgende vier kenmerken een rol spelen: dwangmatigheid, afhankelijkheid, angst en destructiviteit.
Voor veel verslaafden is het zo dat verslaving niet hun enige probleem is. Vaak zijn er als gevolg van de verslaving ook andere problemen ontstaan, zoals het verlies van werk, het vervreemd raken van familie en vrienden, dakloosheid, enzovoort. Dit boek lost deze problemen natuurlijk niet op. Maar als je eenmaal je verslaving doorbroken hebt, zul je ook zin krijgen om die andere problemen aan te pakken. Zoek daar dan hulp bij, van familie of vrienden, of bij de betreffende instanties. Achter in dit boek vind je enkele adressen.
Dit boek is dus in de eerste plaats geschreven voor verslaafden. Maar het is ook heel bruikbaar voor familieleden van verslaafden. Het levert een heldere kijk op wat verslaafd zijn is, waardoor je beter in staat bent je kind of broer of ander familielid te begrijpen en te helpen. Misschien leer je ook jezelf en je houding tegenover de verslaafde beter begrijpen. Vaak maken naaste familieleden namelijk deel uit van het verslavingspatroon van de verslaafde. In feite ben je als familielid zelf op een bepaalde manier ook verslaafd. Veel van je gedrag tegenover de verslaafde is immers dwangmatig en wordt gestuurd door (zelf-)verwijten en schuldgevoelens. Is het je niet opgevallen dat hoe meer je je inspant om iets aan de situatie te veranderen, hoe dieper de verslaafde wegzakt in zijn verslaving en hoe beknellender de toestand wordt? Wil je dit boek dus toch lezen, beste geliefde, familie, vriend of kennis van een verslaafde, lees het dan voor jezelf. Stel niet de vraag hoe jij de verslaafde kunt redden, maar kijk naar je eigen verslavingspatroon. Op deze wijze kan dit boek ook voor jou confronterend zijn. Hoe hechter je relatie met de verslaafde is, hoe meer dit boek namelijk over jou gaat, over jouw afhankelijkheid, jouw schuldgevoel, jouw dwangmatigheid, jouw verslaving. Maar hoe meer je er ook aan kunt hebben om je eigen afhankelijkheid te doorbreken. Pas dan kun je ook daadwerkelijk hulp bieden aan een verslaafd iemand waar je om geeft.
Dit boek is ook heel bruikbaar voor hulpverleners in de verslavingszorg. Die hebben het doorgaans niet gemakkelijk. De manier waarop de traditionele hulpverlening voor verslaafden georganiseerd is, werkt mislukking in de hand. Aan de ene kant wordt er tijdens afkickprogramma’s weinig gedaan aan het oplossen van de oorzaken van de verslaving, waardoor de kans op terugval hoog is. Maar als je anderzijds als verslaafde eerst aan die oorzaken wilt werken, wordt psychotherapeutische hulp meestal geweigerd omdat je eerst moet afkicken. De individuele hulpverlener moet binnen dit merkwaardige systeem zijn werk doen en ervaart dit dan ook dikwijls als dweilen met de kraan open. Daar komt nog bij dat je als hulpverlener waarschijnlijk bent opgeleid in het standaardbeeld van de verslaving. Dit zegt dat het verschrikkelijk moeilijk is om van een verslaving af te komen, en dat zelfs als iemand daarin slaagt, hij toch de rest van zijn leven eigenlijk een verslaafde blijft, die verschrikkelijk moet oppassen om niet terug te vallen. Een verslaafde die eindelijk de moed bijeen heeft geraapt om hulp te zoeken, wordt op deze wijze blootgesteld aan een behandeling die zijn toch al kwetsbare motivatie verpest, zijn angst voor de toekomst vergroot, en zijn waanidee over de eigen zwakheid versterkt. De verslaafde denkt: “deze mensen zijn ervoor opgeleid, die zullen wel weten wat het beste voor me is”. Dat is dus helaas niet het geval en na diverse afwijzingen en vastgelopen behandelingen zit de verslaafde nog dieper in het slop.
De Opluchtingmethode laat zien dat het helemaal niet zo moeilijk is om van een verslaving af te komen, en dat een verslaafde of ex-verslaafde nauwelijks anders is dan alle andere mensen. Door als hulpverlener dit boek te lezen kun je je inzichten in verslaving verrijken, maar ook ontdekken dat jij en je verslaafde cliënt eigenlijk niet zo heel erg veel van elkaar verschillen. Voor zover het systeem het je toelaat, kun je hierdoor je behandelpraktijk succesvoller maken. En wie weet misschien ook iets aan het systeem veranderen.
Dus of je dit boek nu leest omdat je zelf verslaafd bent, of als familie, vriend, kennis of hulpverlener, maakt dus eigenlijk niet zoveel verschil. Het meeste profijt heb je ervan als je bereid bent jezelf als onderwerp van dit boek te beschouwen, en te onderzoeken waar je eigen afhankelijkheid en dwangmatigheid een beperking vormen van je levensgeluk.
3. Gebruiksaanwijzing Dit boek biedt dus niets meer of minder dan een eenvoudige uitweg uit je verslaving, en dat zelfs zonder noemenswaardige ontwenningsellende, en zonder dat er ‘wilskracht’ voor nodig is. Om dit ongelooflijke resultaat te kunnen bereiken, moet je als lezer de volgende gebruiksaanwijzing in acht nemen:
1. Eerst lezen, dan pas stoppen.
Deze regel houdt in dat je pas stopt met je verslaving nadat je dit boek uitgelezen hebt. Het is niet de bedoeling dat je tijdens het lezen je verslaving afbouwt. Bij sommige medicijnverslavingen kan ná het stopbesluit een korte afbouwperiode toegepast worden. Bij alle andere verslavingen is afbouwen niet nodig; afbouwen maakt het stoppen zelfs onnodig moeilijk.
2. Zorg dat je nuchter bent tijdens het lezen.
Als je ladderzat bent, superhigh van de wiet, of “strak” van de pepmiddelen, heeft het lezen van dit boek weinig waarde. Als je regelmatig onder invloed bent van drank of drugs, lees dit boek dan alleen in de periodes dat de roes uitgewerkt is. Medicijnen en slaapmiddelen kun je gewoon blijven gebruiken tijdens het lezen van dit boek. Ook sigaretten kun je blijven roken.
3. Volg de instructies in het boek op
Je leest dit boek met een doel: van je verslaving afkomen. Dit boek biedt een manier waarop dat veel gemakkelijker is dan bij de methodes die je al kent, en ook veel gemakkelijker dan wat je angst je ingeeft. Als je die manier wilt leren, moet je de instructies opvolgen. Op sommige momenten zal ik je vragen om het boek even weg te leggen en een bepaalde opdracht uit te voeren. Dat kan zijn om iets te overdenken of iets op te schrijven. Je kunt dit natuurlijk gewoon overslaan, en doorlezen. Maar dan loop je misschien een belangrijke ervaring mis. Als je jezelf serieus neemt in je streven om vrij van verslaving te zijn, neem dan ook deze opdrachtjes serieus, zelfs als je vooraf niet begrijpt wat het nut ervan is. Vaak volgt een uitleg achteraf. Als je wilt kun je een schrift of notitieboekje gebruiken bij dit boek waarin je aantekeningen maakt voor jezelf. Voor de meeste mensen geeft dit goede resultaten terwijl het voor enkelen juist remmend kan werken. Maak de opdrachten in gedachten of schrijf ze op, wat je zelf het beste vind.
4. Sla niks over, lees elk hoofdstuk pas na het vorige gelezen te hebben.
Sommige mensen zijn zó nieuwsgierig naar de ontknoping van dit boek en willen zo graag van hun verslaving af dat ze meteen achterin beginnen. Jammer genoeg schiet je dan wel je doel voorbij. Er is namelijk niet één bladzijde ergens achterin waardoor je verslaving doorbroken wordt. Het gaat erom het boek van A tot Z te lezen. De opbouw ervan helpt uiteindelijk de afhankelijkheid te doorbreken. Dit geldt ook voor de hoofdstukken waarin enkele soorten verslaving afzonderlijk behandeld worden: lees niet alleen het hoofdstuk over je eigen verslaving. In de beschrijving van een andere verslaving kom je misschien iets tegen dat voor jou juist van belang is om je verslaving te doorzien. Bovendien zijn de hoofdstukken over relatieverslaving en seksverslaving eigenlijk op bijna iedereen van toepassing. Anderen gaan meteen op zoek naar passages waarvan ze kunnen zeggen: ‘Zie je wel dat het een waardeloze methode is!’ Als je wilt bewijzen dat het niet mogelijk is om op een eenvoudige manier van je verslaving af te komen, zul je daar ongetwijfeld in slagen. Je kunt je de moeite van het verder lezen dan beter besparen. Natuurlijk blijft het jammer dat je dan nooit zult weten waarom zoveel andere mensen er wél mee zijn opgehouden. Dus wat wil je eigenlijk: een bevestiging van je eigen vooroordeel? Een extra reden om jezelf slachtoffer te blijven voelen van je eigen verslaving? Of een eenvoudige manier om ervan af komen? Nou dan!
5. Lees het boek in zo weinig mogelijk tijd uit.
Je kunt als lezer van dit boek al na enkele hoofdstukken het gevoel krijgen van ‘Tjee, dit is een goed boek, straks ben ik écht van mijn verslaving af!’. Dan slaat de schrik toe en ga je steeds langzamer lezen. Je bent bang dat je na het uitlezen van dit boek niet meer verslaafd kunt zijn. In wezen zijn deze langzame lezers het slachtoffer van hun eigen angst voor het gestopt zijn. Maar wees gerust: dit boek pakt je niks af, het dwingt je op geen enkele manier om te stoppen met je verslaving. Het is niet zo dat je moet stoppen als je dit boek uit hebt. Of je stopt of niet, en wanneer, dat beslis je toch zeker zelf! Verslaafd, dat ben je tegen je zin! Stoppen via de Opluchtingmethode doe je alleen wanneer je daar heel veel zin in hebt, en omdat je daar heel veel zin in hebt.
Anderen gaan heel langzaam lezen omdat het zo prettig is om van plan te zijn te stoppen met je verslaving. Je kunt je schuldgevoelens over het verslaafd zijn wat verminderen door te doen alsof je bezig bent met stoppen. Maar natuurlijk ben je zelf de eerste die dit trucje doorheeft. Dit gesjoemel met jezelf levert uiteindelijk juist een toename op van de negatieve gevoelens die je als verslaafde over jezelf hebt.
Deze laatste gebruiksaanwijzing komt er in feite op neer dat je elk hoofdstuk moet lezen voordat je het vorige weer vergeten bent. Sommige verslaafden bouwen via het lezen van dit boek geleidelijk hun besluit om te stoppen op. Hen raad ik aan tenminste elke dag één hoofdstuk te lezen. Nog langzamer lezen is jezelf voor de gek houden. Op deze manier werk je binnen enkele weken het hele boek door. Reken van tevoren uit wanneer je het boek uit kunt hebben. Dat is de dag waarop je gaat stoppen met je verslaving.
Wil je echter jezelf zo snel mogelijk bevrijden van je verslaving? Dan kun je ook een middag en avond helemaal vrij maken om het boek in één keer uit te lezen. Af en toe neem je een pauze van een uur waarin je kunt eten, of een wandeling maken, en waarin je alleen met jezelf kunt zijn.
Of je nu lang of kort over dit boek doet, lees in elk geval de laatste hoofdstukken op de dag dat je stopt met je verslaving. Zorg dat je alleen bent, trek de stekker van je telefoon eruit en maak van deze dag een bijzonder avontuur, een geschenk van jezelf aan jezelf. Je zult er nooit spijt van hebben.
Dit zijn de inleidende hoofdstukken van dit boek. Hierna gaan we aan het werk. Wil je eraan beginnen? Sta eens stil bij je eigen motivatie om dit boek te lezen. Wil je dolgraag van je verslaving af? Ben je bang dat je je verslaving kwijt zult raken? Ben je sceptisch dat dit boek toch een zweverige New Age-fopspeen zal blijken te zijn? Of heb je een mengeling van deze gedachten? Kijk ook eens naar het resultaat dat je uit dit boek wilt halen. Wat wil je eigenlijk bereiken met het lezen van dit boek? Bevrijding uit je verslaving? Meer inzicht? Beter in staat zijn om anderen te helpen? Psychologische kennis? Eén ding staat vast: dit boek kan je alleen bieden wat je zelf wilt bereiken. Dus voor je verder leest, sta nog even stil bij wat jij eigenlijk wilt met dit boek. Dit boek kan je leven veranderen. Of liever: jij kunt je leven veranderen en dit boek laat zien hoe. Wat zou jij willen veranderen als je zou weten dat het kan?
Deel I
4. Ik heb geen probleem – Al dat gepraat over stoppen met verslaving: waarom moet ik eigenlijk stoppen? Ik doe er toch niemand kwaad mee? Natuurlijk, er zijn misschien wat nadelen aan verbonden, maar daar staan ook voordelen tegenover. Die voordelen wegen voor mij gewoon zwaarder.
– Ik maak een bewuste keuze voor het gebruik van dit middel. Ik ben niet verslaafd want ik kan gemakkelijk af en toe een tijdje helemaal zonder.
– Ik moet een hele week hard werken en dan gebruik ik niets. Maar in het weekend wil ik echt genieten en me lekker voelen, dat heb ik gewoon verdiend.
– Ik gebruik dit middel als zelfmedicatie. Ik heb namelijk wat last van een lage bloeddruk, chronische vermoeidheid, slapeloosheid, nervositeit of zoiets, en dit middel is niet schadelijker dan andere medicijnen.
– Dat het ongezond is, dat accepteer ik als nadeel. Maar ik wil liever groots en meeslepend leven en iets eerder sterven, dan een lang en saai leven lijden.
– Ik vind dat ik het recht heb om met mijn lijf te doen wat ik wil, daar moeten anderen zich niet mee bemoeien. Het is gewoon lekker en daar is niks verkeerds aan.
– Het is ontzettend ouderwets om tegen het gebruik van drugs te zijn, ik ben een voorvechter voor een open kijk op het gebruik van drugs.
– Ik heb het middel gewoon nodig omdat ik anders niet goed functioneer in mijn werk. Ik zou liever stoppen, maar ik moet een gezin onderhouden, dat is belangrijker dan mijn gezondheid.
– Ik ben kunstenaar en heb dit middel nodig om mooie dingen te kunnen maken. Dat is prettig voor mij maar ook in het belang van anderen.
– Ik weet dat als ik stop, ik binnen een paar weken tien kilo zwaarder word. Ik ben liever een beetje verslaafd dan moddervet. Trouwens, overgewicht is ook ongezond.
– Dat gevoel dat het verkeerd is om te gebruiken, komt natuurlijk uit mijn calvinistische opvoeding: genot is slecht. Daar heb ik mee gebroken, ik ben een vrij mens en doe wat ik wil.
– Ik heb geen problemen, dat zijn de anderen in mijn omgeving. Als die niet zo moeilijk deden was er niets aan de hand. Waarom moet ik veranderen om hun problemen op te lossen?
Het bovenstaande is een bloemlezing uit de argumenten die verslaafde mensen soms gebruiken om te rechtvaardigen dat ze niet stoppen met hun verslaving. Waarschijnlijk staat er wel eentje bij die je zelf gebruikt hebt of nog gebruikt. Ik zal geen moeite doen om deze argumenten te weerleggen. Het is namelijk niet mijn bedoeling om verslaafde mensen ervan te overtuigen dat ze moeten stoppen met hun verslaving. Wat ik wil laten zien is dat al deze argumenten juist een symptoom zijn van de verslaving. Zolang je als verslaafde nog in de ontkenningsfase bent, de fase waarin je ontkent dat je verslaafd bent en waarin je gelooft dat je uit vrije wil gebruikt, ben je bijzonder gevoelig voor kritiek vanuit je omgeving. Juist het feit dat je zo je best doet om anderen (en vooral jezelf) ervan te overtuigen dat je niet verslaafd bent, is een van de eerste kenmerken van het verslaafd zijn.
Dat die argumenten soms ook heel verstandig lijken, komt omdat ze gericht zijn tegen onverstandige kritiek. Zo is bijvoorbeeld de maatschappelijke veroordeling van verslavingen beslist zeer onverstandig. Deze is deels gebaseerd op zelfgenoegzaamheid, op de “dat-zou-ik-nooit-doen”-illusie van de gesettelde meerderheid, en deels op angst: druggebruikers zijn immers criminelen. Dat het juist de maatschappelijke afwijzing van drugs is die verslaafden criminaliseert, wordt door iedereen erkend, inmiddels zelfs door de politiek, maar angst maakt dat iedereen op iedereen wacht alvorens het drugsbeleid ook daadwerkelijk te veranderen. Verslaafden die hun verslaving camoufleren met argumenten tegen deze domme maatschappelijke benadering van drugs, lijken dus het gelijk aan hun zijde te hebben.
Iets soortgelijks gebeurt soms in de emotionele sfeer. Als verslaafde voel je je enorm bedreigd wanneer je partner je smeekt om te stoppen “om onze relatie niet in gevaar te brengen” of “omwille van de kinderen”. De angst voor het stoppen botst dan met het schuldgevoel over het verdriet van de ander, en op dat moment zeg je misschien iets als “het is mijn lijf en ik doe ermee wat ik wil”. De reactie van de partner op jouw verslaving is – hoewel zeer begrijpelijk – heel onverstandig, en een symptoom van diens eigen afhankelijkheid. Het verweer van de verslaafde lijkt dus heel verstandig, het is zelfs een vrije samenvatting van een van de fundamentele rechten van de mens.
Maar achter het rationele gelijk zit machteloosheid. Zodra een handeling of gedragspatroon onvrijwillig is, wordt elke rechtvaardiging ervan een smoes. Vergelijk het jongetje uit de derde klas op de speelplaats wiens bal daarnet op botte wijze is afgepakt door de grootste vechtersbaas uit groep acht. Hij legt aan zijn vriendjes uit dat hij de bal wel terug zou kunnen pakken, maar dat het dan misschien op vechten zou uitdraaien en hij is principieel voorstander van geweldloosheid.”Ja ja”, denken zijn vriendjes, “het zal wel”. Het jongetje rechtvaardigt zijn frustratie en machteloosheid met het op zich nobele principe van geweldloosheid.
Zelfrechtvaardiging is altijd een poging tot verbergen van een schuld- of schaamtegevoel. Zodra je met enige regelmaat een verslavend middel gebruikt, ontstaat er al spoedig een vaag gevoel dat het niet deugt wat je doet. En begint de campagne om anderen en jezelf te bewijzen dat er niets aan de hand is. Iemand die niet verslaafd is, voelt immers geen enkele behoefte om te bewijzen dat hij niet verslaafd is. Ik rijd bijna dagelijks in een auto, maar als iemand mij probeert te bewijzen dat ik verslaafd ben aan autorijden, heb ik daar geen enkel probleem mee. Ik weet immers dat dat niet zo is. Zowel het negatieve gevoel over wat je doet, als het ontkennen ervan zijn typische symptomen van het verslaafd zijn in de eerste, ontkennende fase. Irritatie en woedeuitbarstingen tegenover hen die je waarschuwen of bezorgd zijn, horen eveneens in deze fase.
Zit jij in deze fase, beste lezer, dat ben je nu misschien ook pissig over dit boek. Het is heel begrijpelijk dat je probeert je gelijk vast te houden. Maar als je goed kijkt, zie je dat de zelfrechtvaardiging juist versterkend werkt ten opzichte van het negatieve gevoel dat ermee bedekt wordt. Telkens als je weer iemand hebt proberen te overtuigen, blijf je achter met een licht waardeloos gevoel, een soort “niemand-begrijpt-mij”- of “iedereen-is-gek-behalve-ik”-eenzaamheid. Dat is de prijs die je betaalt voor het vasthouden aan je gelijk. Als je moet kiezen tussen gelijk hebben of gelukkig zijn, wat doe je dan? Ik heb meer dan eens mensen gezien die zich aan hun gelijk bleven vastklampen zoals iemand in het brandende hotel zich vastklampt aan een laken buiten het raam. Beneden staat de brandweer met een vangnet, het hotel kan elk moment instorten, maar hij is te bang om los te laten. Veel te jong gestorven krijgt hij als grafspreuk: “Maar ik had wel gelijk”.
Je hoeft geen ongelijk te bekennen. Er is namelijk een uitweg uit dit dilemma waarbij je noch gelijk noch ongelijk hebt. Laat het idee los dat je moet bewijzen dat je niet verslaafd bent. Hoe je het noemt, maakt helemaal niets uit. Kijk liever naar de kwaliteit van het dagelijkse bestaan dat je op dit moment hebt. Is dit het leven waarvoor je zou kiezen als je het helemaal voor het zeggen had? Leg dan dit boek maar weg: het was een miskoop. Jammer voor je. Maar ach, verder is je leven immers volmaakt, dus niet getreurd.
Als je echter meent dat er wel wat te verbeteren is aan je manier van leven, als je wel eens in de knel zit, soms ontevreden bent over jezelf, je wel eens eenzaam voelt, machteloos, of afhankelijk van anderen of van bepaalde gewoontes, lees dan verder. Dan heeft dit boek nog enkele verrassingen voor je in petto!
Tot hier het voorproefje van “De verslaving voorbij”. Ik hoop dat je nu kunt beoordelen of deze benadering iets is voor je. Als dat zo is, koop het dan. Lees het helemaal uit en laat dan die beknellende verslaving los. Je zult je ongelooflijk veel beter gaan voelen, meteen na het stoppen al! Ik wens je veel goeds.
Geplaatst op 15 juli 2015
