Gods Stem verstaan – 02
In een tijd van overvloed aan meningen, emoties en prikkels is het luisteren naar de stem van God misschien wel een van de moeilijkste én meest essentiële opdrachten voor een gelovige. Veel mensen vragen zich af: “Spreekt God nog?” En zo ja: “Hoe weet ik dat het Zijn stem is – en niet die van mijzelf, mijn omgeving, of iets anders?”
Deze vierdelige artikelenreeks is geschreven voor iedereen die verlangt naar een dieper en wijzer verstaan van Gods spreken — én naar geestelijk onderscheid in een complexe wereld. Elk artikel bouwt voort op het vorige, en samen vormen ze een spiritueel leerproces.
– Artikel 1 – “Is dit Gods stem?”
We verkennen de centrale vraag: Hoe spreekt God in de Bijbel? Wat kenmerkt Zijn stem, en hoe onderscheiden Bijbelse profeten zich van valse profeten? Aan de hand van voorbeelden als Samuel, Jeremia en Jezus zelf, bouwen we een theologisch fundament voor wat het betekent om Gods stem te herkennen én te beproeven.
– Artikel 2 – “De veelheid van stemmen”
In dit artikel verbreden we ons perspectief: welke stemmen klinken er allemaal in ons binnenste en om ons heen? Met inzichten van o.a. Carl Jung, en bijbelse beschouwingen over schepping, geweten, cultuur en geestelijke beïnvloeding, leren we: Gods stem is niet de enige die spreekt. En soms horen we onszelf, ons verleden, of onze omgeving luider dan de Geest. Ook voegen we een cruciale notie toe: dat we Gods spreken in het alledaagse, het natuurlijke en de schepping niet mogen veronachtzamen.
– Artikel 3 – “Onderscheiding: de kunst van het luisteren”
Gods stem leren verstaan is geen eenmalige openbaring, maar een levenslange weg van geestelijke onderscheiding. In dit artikel behandelen we concrete handvatten uit Bijbel en traditie: stilte, gebed, gewetensonderzoek, Schriftlezing en geestelijke begeleiding. Hoe onderscheiden we waarheid van projectie, impuls van roeping, Geest van gevoel?
– Artikel 4 – “De wachttijd: tussen belofte en vervulling”
In het laatste artikel keren we terug naar een vaak vergeten realiteit: Gods beloften komen zelden direct. We behandelen de geestelijke dynamiek van wachten: wat gebeurt er tussen het moment van belofte en het moment van vervulling? Van Abraham tot David, van Hannah tot Jozef – de Bijbel is vol mensen die moesten wachten, en vaak in de verleiding kwamen zelf het wonder te forceren. Een artikel over vertrouwen, vorming en geestelijke volwassenheid.
De veelheid van stemmen in ons leven: Over innerlijke dialogen, onbewuste impulsen en het bredere spreken van God
In het eerste artikel onderzochten we of we kunnen zeggen: “Dit is Gods stem.” We zagen dat zelfs in de Bijbel profeten moesten leren luisteren en onderscheiden. In dit tweede deel verbreden we het perspectief: welke stemmen zijn er eigenlijk allemaal in ons leven? En hoe kunnen we die onderscheiden?
Carl Jung wees erop dat de menselijke geest geen gesloten eenheid is, maar een complex geheel van innerlijke krachten en invloeden – bewust én onbewust, individueel én collectief. De Bijbel bevestigt dat de mens een gelaagd wezen is. We leven bovendien in een wereld vol externe stemmen – cultureel, familiair, spiritueel. En vaak vergeten we zelfs dat God al spreekt via de schepping zelf.
De innerlijke wereld: een koor van stemmen
Iedereen kent de ervaring van innerlijke strijd: meerdere “stemmen” die zich aandienen. Soms is het een stem van angst, soms van verlangen, soms klinkt er iets wat lijkt op waarheid of vrede. Maar wie spreekt er nu?
Belangrijke “stemmen” in ons innerlijk:
a. De stem van het instinct (lichaam, ziel, geest)
Deze stem spreekt via lichamelijke impulsen: angst, honger, lust, boosheid. Deze oerkrachten komen voort uit ons autonome zenuwstelsel en zijn evolutionair gericht op overleving. Ze zijn niet “slecht”, maar moeten wel onderscheiden worden van geestelijke leiding.
b. De stem van het ego
Het ego wil veiligheid, erkenning en controle. Deze stem klinkt vaak als: “Wat vinden anderen hiervan?” of “Wat levert dit mij op?” Het ego is gevoelig voor trots, schaamte en sociale aanpassing. Ook religieuze motieven kunnen met ego vermengd raken.
c. De stem van het geweten
Het geweten is een moreel kompas dat deels biologisch, deels cultureel gevormd is. In christelijke zin kan het een kanaal zijn voor Gods Geest (Romeinen 2:15), maar het kan ook vervormd zijn door schuld, religieuze angst of collectieve normen. Het kan van het persoonlijke geweten, van het collectieve geweten of het spirituele geweten afkomstig zijn.
d. De stem van het onbewuste
Jung stelde dat het onbewuste zowel persoonlijke (verdrongen herinneringen, trauma’s) als collectieve (archetypen, mythen, universele beelden) elementen bevat. Soms openbaart zich daar iets dat groter is dan wijzelf. Maar de vraag blijft: van welke bron komt het?
e. De Schaduw
De Schaduw is het deel van onszelf dat we onderdrukken of ontkennen – vaak uit angst of schaamte. Deze stem kan op onverwachte momenten naar boven komen, in boosheid, projectie of verleiding. Jung zei: “Wat je niet bewust maakt, zal je leven sturen en je zult het het lot noemen.”
Externe stemmen: de wereld om ons heen
Behalve interne stemmen worden we ook beïnvloed door externe krachten die diep inwerken op onze psyche.
a. Familiegeschiedenis
De Bijbel spreekt over de invloed van voorgeslachten (Exodus 34:7). Jung en systeemtherapeuten wijzen op het verschijnsel van transgenerationeel trauma of familieloyaliteit. Stemmen als: “Zo doen wij dat in onze familie” of “Je mag ons niet beschamen” kunnen onbewust veel macht hebben.
b. Cultuur en maatschappij
Elke cultuur draagt verhalen, waarden en mythes. In het Westen is dat vaak: “Wees succesvol, autonoom en efficiënt.” In andere culturen is het eerder: “Dien de groep, eer je ouders.” Deze culturele stemmen klinken als vanzelfsprekend, maar moeten onderscheiden worden van het Evangelie.
c. Religieuze systemen
Niet alle religieuze impulsen zijn geestelijk gezond. Soms klinken er stemmen van angst, plicht, prestatie of manipulatie, zelfs onder het mom van “Gods wil”. Geestelijk misbruik ontstaat wanneer menselijke macht vermengd wordt met claims van goddelijke autoriteit.
De geestelijke dimensie: ware en valse stemmen
Volgens de Bijbel is er ook een geestelijke strijd gaande, waarin ware en valse stemmen om onze aandacht strijden.
“Want wij hebben de strijd niet tegen vlees en bloed, maar […] tegen geestelijke machten van het kwaad in de hemelse gewesten.” (Efeze 6:12)
Er zijn stemmen die:
* bouwen, verlichten, genezen en tot Christus leiden.
* misleiden, beschuldigen, verwarren of afbreken.
De duivel wordt in de Bijbel ‘diabolos’ genoemd – de “verdeelder”, de aanklager. Zijn stem klinkt vaak als: “Je bent niet goed genoeg”, “Je kunt God niet vertrouwen”, of juist: “Je weet zelf wel wat goed is.”
De Heilige Geest spreekt daarentegen:
* Altijd verenigbaar met de Schrift.
* In liefde en waarheid.
* Niet dwingend, maar uitnodigend.
* Gericht op Christus en de ander.
We luisteren te smal: het vergeten spreken van de schepping
In onze zoektocht naar “de stem van God” richten we ons vaak uitsluitend naar boven – op de bovennatuurlijke, het bijzondere, het directe woord van de Geest. Maar daarmee negeren we vaak dat God al spreekt in wat Hij geschapen heeft.
“De hemel vertelt Gods eer, het uitspansel verkondigt het werk van Zijn handen.” (Psalm 19)
De natuur spreekt — in stilte, in ritme, in orde. De zon die opkomt zonder dat wij haar besturen. De wetten van zwaartekracht en seizoenen. De rust van een boom, de zorg van een moederdier, de grenzen van het lichaam. Hierin is wijsheid en waarheid geopenbaard.
Jezus en de schepping
Zelfs Jezus sprak vaak niet in rechtstreekse geboden, maar in gelijkenissen uit de natuur: mosterdzaad, wijnstok, vogels. Hij zag de natuurlijke orde als spiegel van het Koninkrijk.
“Kijk naar de lelies… Kijk naar de vogels…” (Mattheüs 6)
De incarnatie
Dat God mens werd – tastbaar, lichamelijk, deel van de wereld – is hét bewijs dat het gewone niet verdacht is. We hoeven God niet buiten de wereld te zoeken, want Hij woont er middenin.
Als we het dagelijks leven, ons lichaam, de natuurwetten, en de structuren van schepping negeren als bronnen van Gods stem, dan maken we de fout die Paulus benoemt in Romeinen 1: “Want wat van God gekend kan worden, is hun bekend… want sinds de schepping van de wereld zijn Zijn eigenschappen zichtbaar.”
Leren luisteren in de breedte
De ware geestelijke mens is niet degene die alleen “fluisteringen van boven” hoort, maar die met het hele hart, lichaam, verstand en zintuigen leert luisteren. Zowel naar binnen als naar buiten. Zowel naar Woord als naar wereld. Zowel naar Geest als naar schepping.
“In Hem leven wij, bewegen wij en zijn wij.” (Handelingen 17:28)
Slotgedachte
Wie zegt “God sprak tot mij” zonder het onderscheid van al deze lagen, loopt het risico zichzelf te horen, of slechts een deel van de werkelijkheid. Maar wie werkelijk leert luisteren — breed, diep, in relatie met het Woord én de wereld — die zal uiteindelijk niet alleen Gods stem horen, maar ook deel worden van Zijn stem in deze wereld.
