Ten volle leven

Ten volle leven is geen vanzelfsprekendheid. Het is geen automatisch gevolg van volwassen worden, ouder worden of carrière maken. Het is een innerlijke reis. Een pad dat ons uitnodigt om onszelf werkelijk te leren kennen, onszelf te helen, en bovenal: onszelf te worden.

Om ten volle te leven, moeten we volwassen worden op een manier die verder reikt dan fysieke groei of maatschappelijke verantwoordelijkheid. We worden pas écht volwassen wanneer we verantwoordelijkheid nemen voor onze innerlijke wereld – en daarmee voor onze pijn, onze patronen, onze schaduwkanten én onze kracht.

Het Leven leren leven: de vroege imprint
Als kind leer je het leven kennen door de ogen, woorden en daden van je ouders. De moeder biedt het fundament van bestaansrecht met haar onvoorwaardelijke welkom:
“Welkom! Je mag er zijn.”
In deze eenvoudige maar o zo krachtige boodschap wortelt het kind in het leven. Het leert dat het er mag zijn, dat het bestaan veilig is, dat zijn emoties gevoeld mogen worden, dat het lichaam een thuis is.

De vader daarentegen schenkt een ander essentieel aspect: het vermogen om de wereld in te stappen.
“Ga! Je kunt het!”
Met deze boodschap geeft hij het vertrouwen mee dat het kind het leven aankan – dat het zichzelf mag manifesteren, keuzes mag maken, mag proberen en falen.

Broertjes, zusjes, spel en identiteit
In het samenspel met broers, zussen en vriendjes ontwikkelt het kind zijn gevoel van “ik” in relatie tot “jij”.

* In het spel leert het wat het betekent om te doen: actie, initiatief, invloed.
* Door bezit leert het over hebben: grenzen, autonomie, delen, loslaten.
* Door woorden en spiegels van anderen leer je hoe anderen naar je kijken en hoe jij naar anderen kijkt: wie ben ik, wie ben jij, wie zijn wij?

Rond het negende levensjaar, als alles soepel verloopt, ontstaat er een eerste besef van eigen identiteit – een innerlijk weten van “dit ben ik”. Dit is echter zelden compleet. Want hoe liefdevol ouders ook zijn: ze geven altijd ook hun tekortkomingen door. En dát is precies waar onze vruchtbare grond ligt.

Ouders geven alles – en altijd te kort
Niemand groeit op zonder wond. En dat is niet erg. Juist onze wonden brengen ons op het pad van groei. De pijn die we oplopen vormt de basis van onze kracht, onze creativiteit en ons mededogen. We ontwikkelen overlevingsmechanismen die vaak voortkomen uit een diep verlangen naar liefde, veiligheid of bevestiging. Deze mechanismen leiden tot onze kwaliteiten: empathie, doorzettingsvermogen, scherpte, zorgzaamheid, humor. Maar ze kunnen ook verstarren.

De reis naar volwassenheid: puberteit en zelfreflectie
Tijdens de puberteit verlaten we, letterlijk of innerlijk, het ouderlijk nest. De boodschap van de vader – “Ga, je kunt het!” – resoneert in onze daden, onze rebellie, onze dromen. We zoeken onze grenzen op, vallen, staan weer op, en proberen onszelf uit in de wereld. Dit is een noodzakelijke fase waarin we de waarden van onze ouders bevragen en opnieuw kiezen wat van ons is – en wat niet.

Op je 23e bereikt je brein een belangrijke rijping: je prefrontale cortex is volledig ontwikkeld. Nu heb je het vermogen om terug te kijken, om je kindertijd te herzien, om je wonden te verzorgen en de tekorten aan te vullen die je als kind niet kreeg. Mits… je je schaduwwerk doet.

Schaduwwerk: de sleutel tot ten volle leven

Onze schaduw bestaat uit alles wat we hebben weggedrukt, ontkend of veroordeeld in onszelf. Het zijn de overtuigingen die we over het leven en over onszelf zijn gaan geloven op basis van pijnlijke ervaringen:
* “Ik moet perfect zijn om liefde te krijgen.”
* “Ik mag geen fouten maken.”
* “Ik ben niet goed genoeg.”
* “Mensen laten me toch altijd in de steek.”

Deze overtuigingen zijn ontstaan in onze eerste levensjaren, en worden bevestigd door onze ervaringen – niet omdat ze waar zijn, maar omdat we de wereld door hun lens bekijken. Ze worden de bril waardoor we het leven zien, en zo blijven we gevangen in herhaling.

Het volwassen worden dat we nooit afmaken
Soms lopen we vast. We verliezen een baan, worden ziek, hebben relatieproblemen of raken burn-out. Het leven roept ons. Het zegt:
“Word wakker. Keer naar binnen. Ga terug naar de plek waar het pijn deed – en word daar volwassen.”

Toch kiest niet iedereen voor deze innerlijke reis. Ongeveer vijf zesde van de mensen blijft hangen in kinderlijke patronen. Ze verwachten nog steeds zorg, erkenning of bevestiging van de buitenwereld – van hun partner, hun baas, God of de overheid. Wanneer die het niet geven, ontstaat aanklacht, slachtofferschap, of de dwang om anderen te redden. Alles om het gemis uit de kindertijd alsnog te vullen.

De moed om volwassen te worden
Gelukkig is er ook het andere zesde deel. Mensen die luisteren naar de roep van het leven. Die hun pijn onder ogen durven zien. Die verantwoordelijkheid nemen voor hun innerlijke kind, voor hun patronen, voor hun verlangens. Die hun schaduwwerk doen – niet omdat het makkelijk is, maar omdat het bevrijdt.

Zij herzien hun overtuigingen. Zij geven zichzelf wat hun ouders niet konden geven. Zij leren rouwen om wat er niet was – en ontvangen wat er nu is. Zij worden werkelijk vrij.

En dan, op een dag, zeg je niet alleen: “Dit ben ik.”
Maar voel je het. Leef je het.
Ten volle.