Waarom moeilijk doen? – 3
Het leven nodigt ons steeds uit om te groeien, te leren en dieper te kijken — soms op manieren die niet altijd makkelijk zijn. In deze driedelige serie onderzoek ik waarom het pad van persoonlijke ontwikkeling en bewustwording vaak voelt als een uitdaging, en waarom die uitdaging juist zo waardevol is.
In deel 1 Doe niet zo moeilijk: waarom het vermijden van innerlijke confrontaties op het eerste gezicht aantrekkelijk lijkt, maar uiteindelijk vaak meer moeite kost.
In deel 2 De moed om te kijken: wat het eigenlijk betekent om je eigen schaduw onder ogen te zien, en waarom dat moed vraagt.
In deel 3 De moed om je Zélf te dragen: hoe het “moeilijk doen” uiteindelijk kan leiden tot een leven met meer vrijheid, vrede en echte verbinding.
Stap voor stap nemen we je mee in dit proces van ontwaken en bewust worden. Welkom op het pad — ook al is het soms hobbelig, het is de moeite waard.
Deel 3: De moed om je Zélf te dragen!
“Wie zijn leven wil behouden, zal het verliezen. Maar wie bereid is zijn leven te verliezen, zal het behouden.”
— Jezus (Mattheüs 16:25)
Er komt een moment in de innerlijke reis waarop je beseft: je bent niet alleen verantwoordelijk voor je gedrag, maar ook voor wat je hebt weggestopt, genegeerd of niet hebt willen zien. Niet uit schuld, maar uit volwassenheid.
Dit is misschien wel de moeilijkste vrijheid: dat je niet langer kunt wijzen naar buiten. Niet naar je ouders, je opvoeding, je omstandigheden, je partner, je verleden. Omdat je voelt dat werkelijk leven begint waar je bereid bent om vol eigenaarschap je binnenwereld bewoonbaar te maken.
Het is de vrijheid die ontstaat wanneer je stopt met het afschuiven van je pijn, je angsten en je onverwerkte delen. Wanneer je stopt met het zoeken naar excuses of zondebokken. Wanneer je stopt met het vermijden van wat je niet wilt voelen.
Want pas dan ontstaat er ruimte voor een leven dat niet alleen veilig is, maar ook vrij. Een leven waarin betekenis niet wordt afgedwongen, maar wordt gevonden. Waarin verbinding niet wordt gezocht uit angst, maar ontstaat vanuit echtheid.
Daar begint volwassen worden. Niet als eindpunt, maar als levenshouding. Geen streven naar perfectie, maar naar aanwezigheid en wat in de aanwezigheid belemmert voor jezelf zichtbaar maken. En dat is misschien wel het meest menselijke wat er is.
De misvatting van vrijheid
In onze tijd wordt vrijheid vaak voorgesteld als het ultieme goed: kunnen doen wat je wilt, zeggen wat je denkt, kiezen zonder grenzen. Maar wat wij vrijheid noemen, is vaak niets anders dan vrijblijvendheid — een leven zonder diep contact, zonder consequentie, zonder echte verankering.
Echte vrijheid is iets anders. Het begint niet bij ‘alles kunnen’, maar bij het durven dragen van wat in jou leeft. Je angsten. Je verlangens. Je woede, je liefde, je oude pijn. Niet om het te beheersen of op te lossen, maar om het in jezelf te erkennen, zonder maskers. LEES OOK: hoogbegaafd-en-vrijheid/
Je bent pas vrij als je niet langer hoeft te vluchten voor wie je werkelijk bent.
Vrijheid is niet: “Niemand bepaalt mij.”
Vrijheid is: “Wat mij onbewust bepaalt, wil ik leren kennen — zodat het me niet langer bestuurt vanachter het gordijn.”
“De waarheid zal u vrijmaken” — Johannes 8:32
“U zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u vrijmaken.”
Deze uitspraak van Jezus gaat niet over dogmatische waarheden, maar over het innerlijk kennen van wat waar is — over het durven aankijken van wat is, in jezelf en in het leven. Alleen door waarheid toe te laten (ook de ongemakkelijke), ontstaat echte vrijheid.
“Word niet gelijkvormig aan deze wereld” — Romeinen 12:2
“En word niet gelijkvormig aan deze wereld, maar wordt hervormd door de vernieuwing van uw denken.”
Hier nodigt Paulus uit tot een innerlijke transformatie, niet op basis van externe normen of aanpassing aan de wereld, maar via het vernieuwen van je denken — wat je zou kunnen lezen als bewustwording of innerlijk werk.
Dat is de overgang van overleven naar leven.
Van onbewust (instinctmatig) reageren naar bewust kiezen.
Van wachten op goedkeuring naar zelf je plek innemen.
Dat is volwassen worden in de meest existentiële zin.
Niet langer hopen dat iemand je komt redden. Niet langer wachten tot het leven je toestemming geeft.
Maar innerlijk zeggen: het is mijn leven. Ik ben de bewoner van dit bestaan. En ik ben bereid nu de sleutel in handen te nemen.
De prijs van geen verantwoordelijkheid
Wie koste wat kost zijn leven veilig probeert te houden, ontdekt vroeg of laat dat die veiligheid een keerzijde heeft. Je houdt je hoofd boven water, organiseert je dagen strak, zorgt dat alles ‘klopt’. Van buiten ziet het eruit als een leven op orde. Maar van binnen begint iets te schuiven. In je lijf, in je nachten, in de onderstroom van je relaties voel je een vreemd soort afwezigheid. Alsof jij er wel bent, maar je eigen ziel niet helemaal meekomt.
Want zolang je verantwoordelijkheid mijdt — niet alleen voor je gedrag, maar ook voor wat je voelt, gelooft, ontwijkt — raak je langzaam maar zeker jezelf kwijt.
Je blijft draaien in oude overlevingsstrategieën die ooit nodig waren, maar nu niet meer passen. Je legt je innerlijke pijn neer bij de ander: als kritiek, als projectie, als stilte. Je herhaalt patronen waarvan je allang weet dat ze niet werken, maar die veiliger voelen dan het onbekende.
En wat is daar de prijs van?
Een diepere moeheid dan slaap ooit kan oplossen.
Een gevoel van afgesneden zijn — van jezelf, van de ander, van iets groters.
Een leegte die zich niet laat vullen met prestaties, prikkels of plannen.
Een leven dat klopt op papier, maar innerlijk dof aanvoelt.
Alsof je ergens bent afgehaakt, maar niet precies weet wanneer.
Dat is de tol van niet kijken.
Niet voelen.
Niet kiezen.
Het is de tragiek van een bestaan dat geleefd wordt vanuit bescherming — niet vanuit aanwezigheid.
De paradox van verantwoordelijkheid
Er is een stille, diep menselijke paradox: verantwoordelijkheid lijkt in eerste instantie zwaar — als een last op je schouders, als iets wat je moet dragen bovenop alles wat er al is. Maar in werkelijkheid is het vluchten wat zwaar is.
Het oneindige aanpassen, het streven naar goedkeuring, het zoeken naar bevestiging buiten jezelf — dát is wat moe maakt.
Wat werkelijk lichter maakt, is dit eenvoudige, innerlijke keren:
“Het is van mij.”
Mijn pijn.
Mijn verlangen.
Mijn gemis.
Mijn keuzes.
Niet als schuld, maar als thuiskomen.
Niet als veroordeling, maar als een vorm van bevrijding: ik hoef niet meer te wijzen, te wachten of te vechten. Ik mag beginnen bij mezelf.
Dat is de omkering van slachtofferschap.
Niet langer: “Wat is mij aangedaan?”
Maar: “Wat leeft er in mij dat nog gezien wil worden?”
Niet langer: “Hoe krijg ik rust?”
Maar: “Waar ben ik mezelf kwijtgeraakt?”
In die verschuiving opent zich een andere ruimte. Ruimte om te ademen. Om niet meer om jezelf heen te leven, maar van binnenuit.
Daar, op die plek, begint verantwoordelijkheid een ander gewicht te krijgen — niet zwaarder, maar juist lichter. Zachter. Vrijer.
Zoals Jezus zei in een van zijn meest paradoxale uitspraken:
“Neem mijn juk op je en leer van Mij… want mijn juk is zacht en mijn last is licht.”
— Mattheüs 11:29-30
Niet omdat er niets gedragen hoeft te worden, maar omdat wat je dan draagt, werkelijk van jou is — geen masker, geen rol, geen strijd meer tegen het leven, maar de keuze om het te léven.
Verantwoordelijkheid ≠ Schuld
Verantwoordelijkheid nemen is niet hetzelfde als schuld dragen.
Het gaat niet om jezelf beschuldigen voor wat er misging — in je jeugd, je keuzes, je relaties.
Het gaat om een ander soort besef:
Ik wil niet langer toekijken hoe ik mezelf elke keer verlaat.
Niet langer leven op afstand van je eigen hart.
Niet langer wachten tot iemand anders het anders doet.
Maar zelf die eerste stap zetten, terug naar binnen. Naar waar het begon.
En vooral: naar waar het nog steeds leeft.
Dat vraagt moed.
Niet de moed van grootse daden of heldhaftige overwinningen.
Maar de moed van eerlijkheid.
De moed om af te dalen, te blijven bij wat je voelt, te luisteren naar wat al die tijd in stilte op je wachtte.
De moed om niet meer te vluchten. Niet langer de pijn te verdoven, of jezelf te verliezen in de verhalen van vroeger.
Maar te zeggen: ik ben hier nu.
En dat is genoeg.
En dan — soms heel zacht, heel stil — merk je ineens:
Je hoeft jezelf niet langer te redden.
Je hoeft alleen nog thuis te komen.
Zoals de vader in de gelijkenis van de verloren zoon niet wacht met straffen of verklaren, maar rent om zijn kind te omhelzen zodra die thuiskomt (Lucas 15).
Dat is het beeld van werkelijke verantwoordelijkheid:
Niet als schuldbekentenis, maar als thuiskomst in jezelf.
Met open armen. Zonder voorwaarden.
De nieuwe vrijheid
Werkelijke verantwoordelijkheid betekent niet simpelweg dat je de last op je neemt van wat er misging of wat je hebt verzaakt. Het is een fundamentele verschuiving in je relatie met jezelf en met het leven. Het is het bewust aanvaarden van je eigen binnenwereld, inclusief de schaduwen en pijnpunten die je het liefst zou willen vermijden. Zoals Paulus schreef: “Want de vrucht van de Geest is liefde, blijdschap, vrede… zelfbeheersing” (Galaten 5:22-23) — een leven dat begint bij innerlijke beheersing en eerlijkheid tegenover jezelf.
Deze verantwoordelijkheid bevrijdt, niet omdat het gemakkelijk is, maar omdat het je terugbrengt naar de kern van je bestaan. Naar een leven dat niet langer wordt geleid door angst, controle, schuld of de voortdurende jacht naar bevestiging, maar dat gegrond is in aanwezigheid en waarachtigheid. Zoals Jezus zei: “Weest dan volmaakt, zoals uw hemelse Vader volmaakt is” (Mattheüs 5:48) — een oproep tot volwassenheid die begint met het kennen en erkennen van je Zelf.
Psychologisch gezien betekent deze stap dat je stopt met projecties, ontkenningen en verdedigingsmechanismen die je gevangen houden in oude patronen. In plaats daarvan durf je te integraal waarnemen wie je bent — je verlangens, je angsten, je herinneringen — zonder jezelf te veroordelen. Dit proces, wat vaak ‘integratie van de schaduw’ wordt genoemd in de psychologie van Jung, opent de deur naar een diepere vrijheid.
Vrijheid is daarmee niet langer een externe conditie of een recht, maar een innerlijke toestand die ontstaat wanneer je bereid bent los te laten wat niet wezenlijk tot jou behoort — de valse beelden, het ego, de oude overtuigingen. Zoals Paulus ook schrijft: “Verloochen jezelf, neem je kruis op en volg Mij” (Lucas 9:23). Dit loslaten is geen verlies, maar een gewillige overgave die ruimte schept voor een nieuwe, authentieke manier van zijn.
Je wordt vrij wanneer je leert dat vrijheid geen cadeau is dat je krijgt, maar een belichaming die je je zelf eigen maakt — door trouw te zijn aan je Ware Zelf, ook als dat pijnlijk en onzeker is. Dit is de paradox van het geloof en van persoonlijke groei: alleen door los te laten wat je niet bent, word je wie je werkelijk bent.
Hoe pak je dit aan?
De weg naar innerlijke vrijheid is er een van moed, maar je kunt het dat niet alleen . Juist omdat zoveel van wat je tegenhoudt diepgeworteld en onbewust is, vraagt het om meer dan alleen wilskracht. Het innerlijk werk dat nodig is om patronen te doorbreken en jezelf werkelijk te ontmoeten, heeft vaak een spiegel, een gids of een steun nodig. Coaching kan je helpen helderheid te krijgen in die onzichtbare patronen en blinde vlekken die je zelf niet altijd herkent. Lichaamswerk, zoals shiatsu of andere vormen van aanrakingstherapie, nodigt je lichaam uit om vastgezette spanning los te laten — want wat je geest al begrijpt, kan je lijf soms nog vasthouden zonder dat je het doorhebt. Ook natuurlijkgeneeskundige middelen kunnen een zachte ondersteuning bieden om je systeem op diepere lagen in balans te brengen. Systemisch werk, zoals familieopstellingen, of NEI-sessies kunnen zichtbaar maken wat altijd buiten je blikveld bleef, maar toch onbewust je keuzes en emoties beïnvloedt. Dit proces vraagt niet alleen moed, maar ook vertrouwen — in jezelf, in het proces en in de mensen die je kunnen begeleiden. Het begint met de bereidheid om te kijken, te voelen en te luisteren, en het besef dat jouw pad uniek is en recht heeft op een vorm van ondersteuning die bij jóu past. Je hoeft het niet alleen te dragen, want samen wordt de last lichter en de weg helder.
Daarnaast zijn ook kleine, persoonlijke activiteiten waardevol: stilte, wandelen in de natuur, schrijven, ademen. Niet om iets op te lossen, maar om aanwezig te zijn bij wat er leeft. Vergeet niet: dit is geen lineair pad. Soms ga je vooruit, soms lijk je stil te staan — en soms voel je je weer even terug bij af. Dit werk vraagt om 3 stappen vooruit en 2 stappen achteruit om het geleerde zo in te oefenen. Maar elke keer dat je kiest om eerlijk te kijken, te voelen en niet weg te gaan van jezelf, ben je onderweg.
Wees mild. Het kost tijd om los te laten wat je jarenlang gedragen hebt. Maar met elke laag die je afpelt, kom je dichter bij de kern: wie je in wezen bent. En die waarheid is krachtig, zacht en vrij.
Soms voelen de eerste inzichten als een grote opluchting. Alsof het licht is aangegaan in een kamer die lang donker was. Dat moment is waardevol, en het mag gevierd worden. Maar het is nog maar het begin. Want iets begrijpen betekent niet automatisch dat het ook doorleefd en geïntegreerd is.
Wanneer je op dat punt stopt — vol van nieuwe helderheid maar zonder verdere verankering — kan het lichaam in verwarring raken. Je hebt iets aangeraakt dat dieper wil landen, maar daar geen ruimte of tijd voor krijgt. Dan zie je vaak dat oude patronen terugkomen, soms sterker dan voorheen. Niet omdat je hebt gefaald, maar omdat je net begonnen was en het proces abrupt werd onderbroken.
Het is als een wond die net begint te genezen, maar weer opengaat omdat je denkt dat het al dicht is. Werkelijke verandering vraagt herhaling, aandacht, en soms ook weerstand: juist dáár begint de echte transformatie. En die volhouden — daarin zit de werkelijke kracht.
KORTOM
Verantwoordelijkheid nemen voor je binnenwereld is geen offer dat je brengt, maar een uitnodiging tot leven. Het is het bewuste antwoord op de roep van je diepste zelf:
Ik wil leven — niet perfect, maar aanwezig. Niet veilig, maar waarachtig.
Zoals Jezus ons waarschuwt:
“Wie zijn leven wil behouden door controle, aanpassing of vermijding, zal het verliezen.”
Maar juist díégene die bereid is het vertrouwde los te laten, die het onbekende durft te betreden, opent de deur naar iets onuitsprekelijks kostbaars.
Want in die bereidheid ligt de schat die niemand meer kan wegnemen:
innerlijke vrijheid,
echtheid,
en de diepe, stille vreugde van thuiskomen bij jezelf.
Dit is het pad van volwassen worden, de vrucht van geloof en moed — een leven dat niet langer gevangen is in oude patronen, maar gedragen wordt door de waarheid van je wezen.
Afronding van de drieluik: Waarom moeilijk doen?
Het pad van persoonlijke ontwikkeling en schaduwwerk is geen makkelijke weg — dat weten we inmiddels. Het vraagt moed, eerlijkheid en de bereidheid om het vertrouwde los te laten. Maar dit drieluik heeft laten zien dat het vermijden van deze reis geen echte oplossing biedt. Het leidt slechts tot een sluimerend gevoel van leegte, herhaling van oude patronen en het missen van je ware vrijheid.
Door verantwoordelijkheid te nemen voor je binnenwereld, door het licht te zoeken in het donker van je schaduw, en door vol vertrouwen het onbekende te betreden, zet je stappen naar een leven dat rijker, vrijer en voller van betekenis is.
Het is geen eindbestemming, maar een levenshouding — het voortdurende proces van thuiskomen bij jezelf.
Dus, waarom moeilijk doen?
Omdat de moeite zich keer op keer uitbetaalt in de vreugde van ten Volle Leven dat echt mijn Ware Zelf zichtbaar maakt, waardoor ik leef vanuit de bezielde bedoeling!.
LEES VERDER: niet-meer-overleven-en-toch-zo-ver-van-het-leven/ over de vraag: en onze voorouders dan??
