Wist je dat de overtuiging die jij van jezelf hebt, de werkelijkheid aanstuurt? Overtuigingen hebben energetische en een psychologische kant van dezelfde medaille. Hoewel die termen soms door elkaar heen lopen, verwijzen ze naar verschillende manieren om menselijk gedrag en innerlijke processen te begrijpen. Samen bieden ze een completer beeld. Samen bieden ze een completer beeld.

Het psychologische perspectief gaat over mentale processen:
– overtuigingen
– zelfbeeld
– emoties
– gedrag
– aangeleerde patronen
– de invloed van opvoeding, hechting en ervaringen

Psychologie kijkt naar wat je denkt, voelt en doet, en hoe deze elementen elkaar beïnvloeden.
Bijvoorbeeld: als iemand vroeg geleerd heeft dat aandacht onveilig is, ontwikkelt hij de overtuiging dat hij beter niet kan opvallen. Sterker nog hij laat het voelen als een eigen keuze: ik wil niet opvallen, ik wil geen aandacht, ik wil niet in het middelpunt staan. Maar eigenlijk probeert hij daarmee een oude pijn te voorkomen: ik mocht als kind niet opvallen; ik kreeg als kind geen aandacht; als ik in het middelpunt stond, kreeg ik de schuld of kreeg ik straf. Je controleert je keuze — en gedraagt hij zich daarnaar. Psychologisch gezien is dat een aangeleerd beschermingsmechanisme.

Psychologie werkt dus met verklaringen die je kunt waarnemen, meten of logisch begrijpen vanuit gedrag, cognities (gedachten) en emoties.

Het energetische perspectief gaat over hoe je innerlijke staat voelbaar is voor jezelf en voor anderen, ook wanneer je niets zegt. Dit omvat:
– je uitstraling ook qua energie (extrovert, introvert)
– je lichaamstaal en micro-spanning
– je “aanwezigheid” in een ruimte
– de richting waarin je aandacht of intentie stroomt
– hoe open of teruggetrokken je innerlijke systeem is

Energetisch verwijst niet naar “mystieke energie”, maar naar de subtiele informatie die je lichaam en zenuwstelsel voortdurend uitzenden:
je spierspanning, ademhaling, houding, toonhoogte, blik, microbewegingen en de mate waarin je innerlijk open of gesloten bent.

In gewone taal zeggen mensen dan:
“Hij voelt aanwezig.”
“Zij straalt warmte uit.”
“Hij valt niet op, hij zakt weg.”

Dat voelen is het energetische domein.
Energetisch betekent dus: de voelbare kant van je innerlijke wereld die via je lichaam, je houding en je uitstraling naar buiten komt.

Waarom beide perspectieven nodig zijn
Psychologisch verklaart waarom iemand een bepaalde overtuiging heeft.
Energetisch verklaart hoe die overtuiging zichtbaar – of juist onzichtbaar – wordt voor anderen.

Een psychologische overtuiging als: “Ik mag geen ruimte innemen.”
heeft energetisch het effect dat iemand:
– onbewust kleiner gaat staan, of juist zich groot maakt in het gaan zorgen voor de ander
– zachter gaat praten, of juist het gesprek elke keer naar de ander toebeweegt
– minder oogcontact maakt, of juist te veel oogcontact en zo de controle houdt
– minder “aanwezig” voelt of juist te veel aanwezig is, vanuit een charisma of van-betekenis-zijn houding.

Mensen reageren dan op dat energetische signaal, vaak zonder dat ze het doorhebben. Zo wordt het psychologische patroon sociaal én energetisch bevestigd.

Daarom merken veel mensen die “onzichtbaar willen zijn” dat ze “makkelijk vergeten worden”:
hun psychologische overtuiging drukt zich uit in hun energie — en anderen reageren op die energie alsof het een instructie is.
Of doordat ze met hun energie met de ander bezig zijn, worden ze of zelf onzichtbaar of denkt iedereen: met hem gaat het goed, die zorgt wel voor zichzelf.

Waarom noemen we het ‘energie’?
Omdat het voelt als een veld om iemand heen — een sfeer.
Het is wat je voelt als een persoon een kamer binnenloopt, nog voordat ze iets zegt.

Het is de niet-tastbare, niet aanwijsbaar maar wel voelbare informatie die je zenuwstelsel (vaak onbewust) oppikt van andere mensen.

Daarom is het woord “energie” handig:
Het gaat niet over elektriciteit, maar over hoe iemand aanwezig is.

In mijn vak zeggen we: als je doet wat je deed, dan krijg je wat je kreeg.
Zou je ook anders kunnenzeggen: jouw overtuigingen over jezelf, staan op je voorhoofd geschreven en ‘iedereen’ vervult je wensen.
Wat vanuit een overlevingsmechanisme zo kwetsbaar is, want je hoopt juist zo intens dat op een dag iemand je gaat zien, zonder dat je er om vraagt. En daarmee krijg je wat je kreeg: de bevestiging dat je moeder het niet gaf en dat je het nu nog niet krijgt!
Maar JIJ geeft in de hoop dat op een dag de ander zijn best doet om jou echt te ontmoeten. Dus je boodschap is te kwetsbaar om rechtstreeks te vragen, daarom probeer je het zo te organiseren dat je het op een dag toch nog krijgt.

Psychologische basis: zelfbeeld, overtuigingen en zelfverificatie

Om te begrijpen waarom iemand het gevoel kan hebben dat het “niet over hen mag gaan” en daardoor minder zichtbaar of snel vergeten wordt, is het essentieel eerst te kijken naar de psychologische fundamenten: zelfbeeld, overtuigingen en het mechanisme van zelfverificatie.

* Zelfbeeld en kernovertuigingen
Het zelfbeeld is het geheel van gedachten, gevoelens en percepties dat iemand heeft over zichzelf. Het vormt de lens waardoor we de wereld en ons eigen gedrag interpreteren. Psychologisch onderzoek wijst uit dat dit beeld gevormd wordt door sociale ervaringen, opvoeding en vroege hechting. Jan Geurtz zegt: elk mens krijgt een verlieservaring in zijn jonge leven, die hem of een rebel maken of een engel. Lees: afwijzing-jan-geurtz
– Kernovertuigingen zijn diepgewortelde aannames over wie je bent, wat je waard bent, en hoe anderen op je reageren.
– Voor iemand die gelooft “het mag niet over mij gaan” kan de kernovertuiging zijn: “Ik mag geen aandacht of ruimte opeisen, anders word ik afgewezen of onveilig.”
– Dit soort overtuigingen ontstaan vaak in de kindertijd of in eerdere sociale ervaringen waar zichtbaarheid leidde tot afwijzing, kritiek of onveiligheid.

Effect op gedrag:
– Mensen met deze overtuiging hebben de neiging hun behoeften te onderdrukken, sociaal terughoudend te zijn en hun aanwezigheid te minimaliseren als het over hen zelf gaat. Of de neiging hun eigen behoeften te onderdrukken en sociaal zeer aanwezig zijn in het vervullen van de behoeften van anderen en daar hun aanwezigheid vergroten en charisma uitstralen, maar hun eigen zelf achterhouden.
Ze ontwikkelen vaak subtiele vormen van zelfbescherming: zacht praten, energie naar binnen trekken, oogcontact vermijden, of letterlijk fysiek “kleiner” worden. Of ze ontwikkelen vormen van zelfbescherming door juist duidelijk aanwezig te zijn, de aanjager, mensen aan te kijken, te betrekken en door hun eigen aanwezigheid, de ander het in het middelpunt te zetten.

* Zelfverificatietheorie
De zelfverificatietheorie stelt dat mensen actief zoeken naar bevestiging van hun zelfbeeld, ook wanneer dat een negatief beeld is. Ze gaan het door hun gedrag bevestigen en worden dan de rebel of ze gaan het tegendeel proberen te bewerkstelligen en worden de angel.
Bijvoorbeeld: iemand die gelooft dat ze “niet belangrijk is” zal onbewust sociale situaties creëren waarin anderen deze overtuiging bevestigen.
Dit kan leiden tot patronen van zelfbevestigende interacties, zoals:
– dat men haar verjaardag vergeet,
– dat haar ideeën over het hoofd worden gezien,
– dat haar mening wordt genegeerd.

Mechanisme zijn:
– Mensen communiceren continu subtiele signalen (intonatie, houding, oogcontact) die hun zelfbeeld projecteren.
– Anderen reageren op deze signalen zonder het bewust te merken, waardoor de persoon wordt bevestigd in zijn overtuiging.
– Zo ontstaat een cirkel van zelfverificatie: overtuiging → gedrag → sociale reactie → bevestiging van overtuiging.

Voorbeeld: In een groepsbijeenkomst vertelde iemand dat hij laatst had gedeeld dat hij een belangrijke afspraak had gehad waar hij best zenuwachtig voor was. Hij had dat vooraf verteld aan een paar mensen, in de hoop dat iemand later even zou vragen hoe het was gegaan.
Maar er kwam geen reactie. Niemand vroeg ernaar. Pas veel later realiseerden anderen zich dat die afspraak al geweest was.
Dat raakte hem, juist omdat hij zelf vaak degene is die wél navraagt, checkt hoe het gaat en aandacht heeft voor de momenten die voor anderen belangrijk zijn. Maar wanneer het om hemzelf gaat, lijkt het alsof mensen het minder oppikken.

Hij merkte dat hij dan snel zegt: “Geeft niks, hoeft ook niet.” En dat voelt oprecht op dat moment. Maar tegelijk besefte hij dat het eigenlijk wél iets voor hem betekent — dat het misschien onder de oppervlakte tóch pijn doet, ook al wordt dat niet openlijk uitgesproken.”

* Sociale spiegeling (spiegel‑ik)
Een gerelateerd mechanisme is de sociale spiegeling:
Mensen vormen hun zelfbeeld deels op basis van hoe zij denken (!) dat anderen hen zien.
Als iemand subtiel signalen van terugtrekking of kleinheid uitzendt, ervaren anderen die als “minder aanwezig” of “minder belangrijk”.
Dit wordt onbewust teruggekaatst naar de persoon, die vervolgens denkt: “Zie je wel, het is inderdaad niet over mij gegaan.”
Aan de andere kant: als iemand de leiding neemt en voor iedereen zorgt, dan krijgt hij vanzelf het stempel: zo, die is bijdehand! En wordt er al snel gedacht dat die ook zo goed voor zichzelf zal zorgen.

Conclusie:
Zelfbeeld, overtuigingen en sociale feedback vormen een continu dynamisch systeem waarin bijvoorbeeld de overtuiging “het mag niet over mij gaan” zowel de perceptie van anderen als het eigen gedrag stuurt.
Dit mechanisme verklaart waarom mensen in de praktijk vaak makkelijk over het hoofd worden gezien en bevestigt tegelijkertijd hun eigen innerlijke overtuiging van onzichtbaarheid.

Hoe overtuigingen dit ‘veld’ vormgeven

Een overtuiging zoals “het mag niet over mij gaan” is niet alleen mentaal — het activeert het hele lichaam:
– Het lichaam vernauwt zich -> je neemt minder ruimte in.
– Je adem wordt kleiner -> je stem draagt minder.
– Je aandacht richt zich naar binnen -> je oogcontact vermindert.
– Je mimiek wordt zachter -> je emotionele zichtbaarheid daalt.
– Je houding wordt compact -> je lijkt minder aanwezig in de ruimte.

Anderen voelen dan: “Deze persoon staat op de achtergrond.”
En reageren daar automatisch op door minder aandacht toe te wijzen.
Dit voelt voor de persoon als: “Zie je wel, het gaat nooit over mij.”
En zo wordt de overtuiging verder bevestigd.

Waarom dit proces onzichtbaar én krachtig is

Het voelt ongrijpbaar omdat:
– het grotendeels onbewust gebeurt,
– er geen woorden aan te pas komen,
– de informatie continu stroomt,
– het in milliseconden wordt uitgewisseld,
– het door meerdere systemen tegelijk wordt aangestuurd (neurologisch, fysiologisch, psychologisch).
Daarom lijkt het “energetisch”, terwijl het eigenlijk een verfijnd menselijk communicatieproces is waar we meestal geen taal voor hebben.

KORTOM: Het “energetisch veld” is een wetenschappelijk verklaarbare mix van:
– jouw lichamelijke staat,
– je non-verbale communicatie,
– de manier waarop je brein veiligheid of dreiging inschat,
– hoe je overtuigingen zich in je lichaam uitdrukken,
– de onbewuste manier waarop anderen jou scannen en interpreteren.
Het is niet zweverig — het is menselijke biologie + psychologie + sociale resonantie.