Aangepast succesvolle dertiger

Aan de buitenkant lijkt deze dertiger een modelvoorbeeld: betrouwbaar, gedisciplineerd, succesvol binnen de verwachtingen van anderen. Maar onder het oppervlak schuilt vaak onzekerheid, een afhankelijkheid van externe bevestiging, en een diepgewortelde angst om te falen. Dit artikel brengt de kenmerken van deze dertiger in kaart, en legt bloot hoe embodio’s zoals ‘fouten maken mag’ en ‘sociale omgang is lastig’ een rol kunnen spelen. We verbinden deze gedragingen met OE’s zoals emotionele en psychomotorische intensiteit.

Kenmerken en achtergrond

De Aangepast Succesvolle Dertiger lijkt op het eerste gezicht een ‘modelmedewerker’ of ‘goede vriend’: betrouwbaar, zorgvuldig, loyaal en consciëntieus. Vaak heeft deze persoon een indrukwekkend studie- of loopbaantraject doorlopen, is punctueel, levert kwaliteit en is geliefd om zijn of haar meewerkende houding. Toch ligt onder deze ogenschijnlijk harmonieuze buitenkant een complex spanningsveld van perfectionisme, externe afhankelijkheid en het vermijden van risico.

Deze dertiger heeft zich gedurende zijn of haar jeugd – vaak onbewust – aangepast aan externe verwachtingen: die van ouders, docenten, leidinggevenden of maatschappelijke normen. In plaats van het volgen van intrinsieke motivatie of nieuwsgierigheid, is het gedrag van deze dertiger steeds meer afgestemd geraakt op wat ‘hoort’, ‘verwacht wordt’ of ‘goedkeuring oplevert’. Deze aanpassing is aanvankelijk succesvol, maar kan op latere leeftijd leiden tot uitputting, identiteitsvragen of het gevoel van innerlijke leegte.

Gedragingen en copingstrategieën
* Perfectionisme als controlemechanisme:
Perfectionisme functioneert hier niet enkel als een drang naar kwaliteit, maar als strategie om fouten (en daarmee afkeuring) te vermijden. Het streven naar foutloosheid is een manier om zich staande te houden in een wereld waarin erkenning een vorm van bestaansrecht is geworden.

* Behoefte aan bevestiging:
De Aangepast Succesvolle Dertiger is vaak sterk gericht op het ontvangen van complimenten, cijfers, waardering of andere vormen van externe validatie. Deze afhankelijkheid van goedkeuring ondermijnt het vermogen tot zelfsturing en vergroot het risico op burn-out.

* Risicovermijding en faalangst:
Er is een diepgewortelde angst om tekort te schieten, af te wijken of afgewezen te worden. Daardoor vermijdt deze dertiger uitdagingen die onbekend, onvoorspelbaar of niet gegarandeerd succesvol zijn. Nieuwe ideeën worden zelden spontaan gedeeld; de voorkeur gaat uit naar bewezen paden.

* Conformiteit en afhankelijkheid:
Deze dertiger houdt zich liever aan structuren, regels of autoriteiten, zelfs als die innerlijk wringen. De spanning tussen de eigen wensen en de externe verwachtingen wordt vaak niet uitgesproken, maar wordt wel gevoeld – en kan leiden tot innerlijke onrust of psychosomatische klachten.

* Copingstrategie: aanpassen en overcompenseren
De belangrijkste overlevingsstrategie is aanpassen: voldoen aan de normen, verwachtingen en behoeften van anderen. Wanneer dit onvoldoende rust of waardering oplevert, kan de dertiger gaan overcompenseren door nóg harder te werken, nóg nauwkeuriger te zijn, of meer verantwoordelijkheid op zich te nemen dan realistisch of gezond is.

Valkuilen en gevolgen
– Identiteitsvervlakking: het voortdurend afstemmen op anderen kan leiden tot vervreemding van de eigen waarden, verlangens of passies.
– Burn-outrisico: door constante interne spanning, perfectionisme en het negeren van grenzen.
– Relationele kwetsbaarheid: relaties zijn soms asymmetrisch, gebaseerd op het ‘pleasen’ van de ander of het vermijden van conflict.
– Gemiste groei: door het vermijden van risico’s wordt potentieel onbenut gelaten – vaak tot eigen frustratie of jaloezie op ‘vrijere’ collega’s.

Embodio’s die vaak voorkomen

Bij het profiel van de Aangepast Succesvolle Dertiger zien we dat bepaalde embodied patronen – oftewel embodied idiomen, ofwel ‘embodio’s’ – extra herkenbaar en bepalend zijn. Deze lichaamsgerichte en gedragsmatige uitingen geven diep inzicht in hoe deze dertiger functioneert, wat hen drijft, en waar zij op vastlopen. Hieronder worden drie embodio’s toegelicht die vaak voorkomen bij dit profiel.

3. Communicatie: Moeite met het uitdrukken van eigen gevoelens
Deze dertiger heeft vaak een sterk ontwikkelde rationele kant en kan goed mee in gesprekken over feiten, prestaties en doelen. Echter, het uiten van gevoelens, twijfels of onzekerheden is een stuk lastiger. Het gaat niet alleen om woorden, maar ook om het durven laten zien van kwetsbaarheid. Omdat deze persoon gewend is aan een rol waarin alles ‘goed moet’ en waarbij het tonen van onzekerheid als zwakte wordt gezien, ontstaat er vaak een afstand tussen wat hij of zij voelt en wat wordt gecommuniceerd.

Deze embodio uit zich in het vermijden van emotionele gesprekken, het terughoudend zijn in het delen van twijfels en het overmatig rationaliseren van persoonlijke ervaringen. Dit kan leiden tot eenzaamheid, onbegrip en het gevoel ‘er alleen voor te staan’.

9. Weerstand: Subtiel aanwezig bij onzekerheid
Hoewel de Aangepast Succesvolle Dertiger naar buiten toe vaak meewerkend en conformerend lijkt, zit er onderhuids een subtiele vorm van weerstand verborgen. Deze weerstand komt voort uit onzekerheid en angst voor falen of afwijzing. Omdat risico’s worden vermeden en er een sterke behoefte is aan controle, wordt verandering of onverwachte kritiek soms innerlijk tegengewerkt, ook al wordt dit niet openlijk uitgesproken.

Dit kan zich uiten in uitstelgedrag, terughoudendheid bij het innemen van nieuwe rollen, of het stilletjes afwijzen van opdrachten die buiten de comfortzone vallen. Deze embodio functioneert als beschermingsmechanisme, maar belemmert tegelijkertijd groei en ontwikkeling.

6. Lege toolbox aan executieve functies: Moeite met planning en organiseren
Ondanks de uiterlijke schijn van orde en systematiek worstelt deze dertiger vaak met executieve functies als planning, tijdmanagement en organiseren, vooral wanneer de druk toeneemt. Dit “lege toolbox”-embodio betekent dat de cognitieve en praktische vaardigheden om taken effectief te structureren niet altijd vanzelfsprekend aanwezig zijn, vooral niet onder stress.

Vaak wordt dit gemaskeerd door perfectionistisch gedrag en overcompensatie, waardoor achter de schermen veel mentale en fysieke energie wordt verbruikt om alles draaiende te houden. Deze spanningsboog kan leiden tot chaotische periodes, uitstelgedrag of het gevoel dat de controle toch ontbreekt.

Door deze embodio’s te herkennen en te begrijpen, ontstaat meer compassie voor de interne dynamiek van de Aangepast Succesvolle Dertiger. Het biedt aanknopingspunten voor gerichte ondersteuning en begeleiding die aansluit bij de diepere, niet altijd zichtbare behoeften.

Overexcitabilities (OE) passend bij dit profiel

De theorie van Dabrowski over Overexcitabilities (OE) helpt ons te begrijpen hoe verhoogde gevoeligheden en intensiteiten het functioneren van hoogbegaafde individuen beïnvloeden. Bij de Aangepast Succesvolle Dertiger vallen met name twee typen OE op: de Emotionele OE en de Psychomotorische OE. Deze kunnen enerzijds bijdragen aan hun hoge prestaties, maar anderzijds ook hun kwetsbaarheden versterken.

Emotionele OE: Hooggevoeligheid en angst voor fouten
De emotionele overexcitability kenmerkt zich door een diepgevoelde intensiteit in emoties, sterke empathie en een uitgesproken behoefte aan veiligheid en bevestiging. Voor de Aangepast Succesvolle Dertiger uit dit zich in een verhoogde gevoeligheid voor kritiek en angst voor fouten. Falen wordt vaak ervaren als een persoonlijke tekortkoming, die niet alleen het zelfbeeld bedreigt, maar ook de sociale acceptatie.

Deze emotionele intensiteit zorgt ervoor dat deze dertiger perfectionistisch gedrag ontwikkelt als copingmechanisme, om de pijn van fouten en onzekerheden zoveel mogelijk te vermijden. Tegelijkertijd leidt dit tot stress en innerlijke druk, wat de kans op uitputting en burn-out vergroot. Het verlangen om geaccepteerd te worden, gekoppeld aan de emotionele kwetsbaarheid, maakt het moeilijk om open te zijn over onzekerheden of hulpvragen.

Psychomotorische OE: Spanning en rusteloosheid
De psychomotorische overexcitability wordt gekenmerkt door een verhoogde fysieke energie, impulsiviteit en een innerlijke onrust. Bij de Aangepast Succesvolle Dertiger kan dit zich uiten in een voortdurende drang om bezig te zijn, zelfs wanneer dit vermoeidheid veroorzaakt. De drang om alles perfect te doen en de angst om tekort te schieten, kunnen leiden tot gespannenheid, nervositeit en rusteloos gedrag.

Deze onrust kan paradoxaal genoeg de concentratie en het plannen ondermijnen, ondanks het uiterlijke beeld van orde en controle. Het lichaam ‘weet’ dat er spanning is, ook al probeert het denken dit te negeren of te compenseren. Het herkennen van deze psychomotorische spanning is essentieel om te voorkomen dat het leidt tot stressgerelateerde klachten of overbelasting.

Door de combinatie van emotionele en psychomotorische overexcitabilities ontstaat een dynamiek waarbij de Aangepast Succesvolle Dertiger enerzijds uitblinkt in prestaties, maar anderzijds kwetsbaar is voor stress, faalangst en innerlijke spanning. Begrip van deze OE’s biedt aanknopingspunten voor ondersteuning die recht doet aan zowel hun potentieel als hun uitdagingen.

Casus: Marieke, 34 jaar, docent

Profiel en werksituatie
Marieke is een 34-jarige docent op een middelbare school. Ze is al jaren succesvol in haar vakgebied en wordt door collega’s gewaardeerd om haar deskundigheid en gedegen voorbereiding. Toch worstelt ze regelmatig met perfectionisme en een diepgewortelde onzekerheid over haar eigen prestaties. Ze controleert haar lessen tot in de puntjes, vaak ten koste van haar eigen welzijn.

Embodied gedrag in sociale contacten
In sociale situaties is Marieke vaak terughoudend. Ze zoekt bevestiging van collega’s en leidinggevenden en vermijdt conflicten of risicovolle confrontaties. Haar lichaamstaal is gespannen; ze vermijdt oogcontact bij feedback en heeft moeite met het uiten van haar eigen gevoelens en meningen. Dit weerspiegelt de embodied communicatie-uitdagingen die zij ervaart: de behoefte aan acceptatie en de subtiele, soms onbewuste, weerstand die voortkomt uit haar onzekerheid.

Invloed van Overexcitabilities (OE) op stress en prestatiedruk
Marieke’s emotionele overexcitability zorgt ervoor dat ze gevoelens van angst en stress intens beleeft. De angst om niet aan verwachtingen te voldoen, zowel die van zichzelf als die van anderen, leidt tot een voortdurende prestatiedruk. Dit perfectionisme is niet louter een streven naar kwaliteit, maar een copingmechanisme om haar onzekerheid te maskeren.

Daarnaast ervaren we bij Marieke ook psychomotorische overexcitability: ondanks haar uiterlijke kalmte voelt ze innerlijke onrust en spanning, wat zich uit in een onophoudelijke drang om bezig te blijven en steeds méér te doen. Deze combinatie van innerlijke spanning en emotionele intensiteit zorgt ervoor dat Marieke regelmatig dreigt vast te lopen door stress, hoewel ze dit zelf pas op het laatste moment erkent.

Concreet voorbeeld
Onlangs kreeg Marieke te horen dat ze haar lesrooster moest aanpassen vanwege een nieuwe onderwijsvernieuwing. In plaats van dit als een kans te zien, voelde ze zich overweldigd. Haar eerste reactie was om het nieuwe rooster tot in detail te plannen, elke mogelijke onzekerheid uit te sluiten en extra uren te maken om zich volledig voor te bereiden. Hierdoor voelde ze zich nog vermoeider en begon ze te twijfelen aan haar competenties, ondanks haar jarenlange ervaring. Ze vermeed gesprekken met collega’s over haar onzekerheden, uit angst dat ze niet begrepen zou worden.

Deze casus illustreert hoe de combinatie van embodied patronen en overexcitabilities een groot effect heeft op het functioneren en welzijn van de Aangepast Succesvolle Dertiger. Het laat zien dat achter succes en structuur vaak een gevoelig en kwetsbaar individu schuilgaat, dat baat heeft bij begripvolle ondersteuning.

LEES VERDER:
* embodios-van-tessa-kieboom/
* hoogbegaafd-werknemers/
* hoogbegaafd-liefdespartners/
* hoogbegaafd-misdiagnoses/
* Overexcitabilities/

De profielen:
1. De zelfsturend autonome dertiger
2. De aangepast succesvolle dertiger
3. De uitdagend creatieve dertiger
4. De onderduikende dertiger
5. De risicodertiger / drop-out
6. De dubbel bijzondere hoogbegaafde