Hoogbegaafdheid en dertigjarigen
Zes profielen als lens voor herkenning en ontwikkeling
Hoogbegaafdheid houdt niet op na de middelbare school – het ontwikkelt zich verder, verandert van vorm en krijgt in elke levensfase nieuwe uitdagingen en kansen. In deze artikelenreeks onderzoeken we zes herkenbare gedragsprofielen van hoogbegaafde dertigers, gebaseerd op het model van Betts & Neihart.
In 1988 stelden Dr. George T. Betts en Dr. Maureen Neihart op basis van hun ervaring in de vorm van observaties, interviews en literatuuronderzoek zes profielen op van begaafde leerlingen. In 2010 werden deze profielen bijgewerkt. De zes profielen zijn een theoretisch concept waar vanuit inzicht verschaft kan worden.
Waar het model oorspronkelijk is ontwikkeld voor kinderen en jongeren, blijkt het verrassend toepasbaar op volwassenen – zeker wanneer we het combineren met inzichten uit het werk van Tessa Kieboom en Kazimierz Dabrowski.
Elke dertiger is anders, maar sommige ontwikkelingspatronen komen vaker voor. De zes profielen – van de zelfsturend autonome tot de risicodertiger – helpen ons gedrag niet te beoordelen, maar te begrijpen. We verkennen niet alleen de sterke kanten van elk profiel, maar juist ook de spanningsvelden, valkuilen en innerlijke conflicten die ermee gepaard kunnen gaan.
Drie perspectieven komen in elk artikel samen:
* Het gedragsprofiel uit het model van Betts & Neihart, vertaald naar de volwassen levensfase;
* De embodio’s van Tessa Kieboom, die herkenbare patronen van denken, voelen en handelen bij hoogbegaafden beschrijven;
* De Overexcitabilities (OE’s) van Dabrowski, die intensiteiten blootleggen op cognitief, emotioneel, sensueel, imaginair en fysiek vlak.
In elk artikel vind je:
– Een theoretische schets van het profiel;
– Een uitgewerkte casus van een hoogbegaafde dertiger;
– Een duiding aan de hand van embodio’s en OE’s;
– Reflectievragen of observatiepunten voor begeleiding, zelfinzicht of coaching.
Voor wie?
Deze reeks is bedoeld voor begeleiders, coaches, psychologen, loopbaanprofessionals en hoogbegaafden zelf. Het doel is niet om mensen in hokjes te plaatsen, maar juist om nuance en taal te bieden voor wat vaak als “onverklaarbaar gedrag” wordt gezien.
De 6 profielen van hoogbegaafde dertigers:
1. De zelfsturend autonome dertiger
Deze dertiger is zelfstandig, creatief, sociaal vaardig en intrinsiek gemotiveerd. Hij of zij stelt eigen doelen, neemt initiatief, durft risico te nemen en werkt vanuit passie. Dit profiel ontwikkelt zich vaak goed, maar kan vastlopen op zingeving of verbinding met de omgeving.
2. De aangepast succesvolle dertiger
Presteert uitstekend, werkt hard en perfectionistisch, maar is sterk gericht op externe bevestiging. Deze dertiger voldoet aan verwachtingen, maar vermijdt risico’s en houdt zich aan de regels, waardoor persoonlijke ontwikkeling kan stagneren.
3. De uitdagend creatieve dertiger
Creatief, kritisch, direct en vol ideeën, maar vaak ook grillig, onvoorspelbaar en emotioneel intens. Deze dertiger stelt regels ter discussie, botst met autoriteit en zoekt ruimte om zichzelf te kunnen zijn – wat zowel verrijkend als vermoeiend kan zijn.
4. De onderduikende dertiger
Heeft zijn of haar begaafdheid (onbewust) verstopt. Vermijdt uitdaging, minimaliseert prestaties en zoekt vooral sociale acceptatie. Deze dertiger voelt zich vaak ‘anders’, maar past zich aan of trekt zich terug – met een blijvend gevoel van onbenut potentieel.
5. De risicodertiger / drop-out
Krijgt het leven niet goed georganiseerd, haakt af in systemen en zoekt prikkels buiten de gebaande paden. Creatief en gevoelig, maar ook zelfkritisch, onregelmatig in functioneren en kwetsbaar voor uitval, burn-out of isolement.
6. De dubbel bijzondere hoogbegaafde
Deze dertiger heeft zowel kenmerken van hoogbegaafdheid als van leer- of gedragsproblematiek. Prestaties zijn wisselend, relaties moeizaam, en zelfbeeld vaak negatief. De combinatie van onderpresteren en intensiteit maakt herkenning complex.
LEES VERDER:
* embodios-van-tessa-kieboom/
* hoogbegaafd-werknemers/
* hoogbegaafd-liefdespartners/
* hoogbegaafd-misdiagnoses/
* Overexcitabilities/
