Investeren of vertrekken

Ik zag mijn man wegrijden om boodschappen te doen. Ik was zo druk geweest, dat ik dat niet opgemerkt had om hem zo even te groeten met een kus en een hug.
In een split second appte ik hem: ‘Wat maak je me blij als je weggaat en het laatste is jouw kus op mijn lippen!’
Twee tellen later hoorde ik onze auto in zijn achteruit het erf op rijden en stoppen bij mijn kantoorruimte.
Ik rende als verliefde naar buiten en hij grinnikte en gaf me een heerlijke kus door het open raam.
De hele dag gaf het me vleugels en herinnerde ik hem daar aan!
Kinderachtig? Nee, een investering, die zich gelijk terugbetaalde!

De tragiek van liefdesrelaties: waarom niet investeren hetzelfde is als langzaam vertrekken
We leven in een tijd waarin we onszelf steeds meer centraal stellen: onze groei, onze autonomie, ons geluk. Ook in relaties is dat zichtbaar: we willen een partner die ons aanvult, ondersteunt en tegelijkertijd onze vrijheid niet belemmert. Liefde wordt gezien als iets wat moet ‘voelen als vanzelf’. Maar zodra de eerste verliefdheid wegebt en de romantische projecties zich terugtrekken, ontstaat de verwarring: waar is die liefde gebleven?

Veel mensen denken dan dat de liefde ‘op’ is. Of dat ze niet de juiste partner hebben. Of dat ze te veel verschillen. Zelden wordt de vraag gesteld: ben ik gestopt met investeren?
En dat is precies waar het vaak misgaat.

Liefde is geen toestand, maar een proces

De Duitse psychoanalyticus Erich Fromm stelde al in de jaren ’50 dat liefde geen passieve toestand is waarin men ‘valt’, maar een actieve vaardigheid die ontwikkeld moet worden. In zijn boek De kunst van het beminnen noemt hij liefde “een daad van wil”. Niet van gevoel.

Liefde is dus geen bestemming, maar een dynamisch proces. Ze ontstaat. En dat ‘ontstaan’ is alleen mogelijk onder bepaalde omstandigheden – aandacht, inzet, afstemming, én kwetsbaarheid.

Vergelijking:
Zoals vertrouwen niet vanzelf ontstaat, maar zich opbouwt door gedrag, zo ontstaat liefde door actieve betrokkenheid.
We zeggen wel: vertrouwen komt te voet en gaat te paard.
Zou je van liefde kunnen zeggen: het komt te paard en het gaat te kousenvoeten.
De tragiek is dat we liefde behandelen als een bezit, terwijl het een praktijk is.

Het binaire model: investeren of vertrekken

Wie niet investeert in een relatie, is (al) aan het vertrekken. Niet altijd fysiek – maar emotioneel wel.
Langzaam droogt de stroom op. De gesprekken worden oppervlakkiger, aanrakingen worden schaarser, ergernissen krijgen voorrang op nieuwsgierigheid. De relatie raakt in stilstand – en stilstand is het begin van verval.

Dit is confronterend omdat het ons verantwoordelijkheid geeft. We kunnen niet meer zeggen: “het overkwam me”, of “het liep dood”.
Want:
– Investeren is een actieve keuze.
– Niet-investeren is óók een keuze – zij het een vaak onbewuste.

Het probleem is: we herkennen niet wanneer we zijn opgehouden met investeren. Want ‘niets doen’ voelt passief – maar is in relaties uiterst actief. De afwezigheid van inzet is een signaal. Een daad.

Waarom investeren moeilijk is: de psychologie van verwachting

Veel mensen houden hun gedrag op slot totdat de ander eerst verandert. Ze wachten op erkenning, waardering, verandering, of simpelweg: initiatief van de ander.

Hier speelt een bekend psychologisch fenomeen: de wederkerigheidsverwachting.
We willen niet ‘meer geven dan we krijgen’. Want dat voelt onveilig of oneerlijk.
Maar juist deze mentale boekhouding maakt liefde tot een transactie in plaats van een verbinding.

Ook evolutionair zijn we geprogrammeerd om verlies te vermijden – dus stoppen we liever met geven dan dat we risico lopen op afwijzing of teleurstelling. Maar precies daar verliest liefde haar bestaansrecht. Liefde vraagt moed: het vermogen om te geven zonder garanties.

Liefde als morele keuze: een relationele ethiek

Wat als we liefde niet zien als iets romantisch of biologisch, maar als iets ethisch? Als een morele daad, net als eerlijkheid, zorgzaamheid of verantwoordelijkheid?

De filosoof Martin Buber beschreef de echte ontmoeting tussen mensen als een Ich-Du-relatie: waarbij je de ander werkelijk erkent als subject, en niet als middel tot jouw doel (zoals in de Ich-Es-relatie).
Een liefdesrelatie vraagt dus van ons dat we ons oefenen in het blijven zien van de ander als volwaardig mens – ook als hij of zij tekortschiet, verandert, of jou niet onmiddellijk geeft wat je nodig hebt.

In die zin is investeren in liefde een existentiële daad:
Je erkent de ander als iemand waarin het de moeite waard is te investeren, zelfs zonder beloning.

Relaties als tuinen: aandacht, onderhoud en timing

De metafoor van de tuin is oud, maar blijft krachtig.
Een tuin vraagt:
– voeding – communicatie, aanraking, verbinding
– snoei – grenzen, reflectie, opruimen van oude patronen
– water – emotionele aanwezigheid
– geduld – seizoenen, ritmes, herstel

Maar ook: kennis van wat er groeit, en wanneer.
Niet elke relatie is ‘te redden’ door investeren. Sommige grond is uitgeput, sommige planten zijn verwilderd. Investeren vraagt dus ook zelfkennis: waarom investeer ik? En waar?

Praktisch: investeren zonder voorwaarden

De paradox: pas als je leert geven zonder verwachting, ontstaat ruimte voor echte verbinding.
Enkele voorbeelden van investeren zonder bijbedoeling:
– Luisteren zonder advies te geven
– Iets doen waarvan je weet dat het de ander raakt, zonder daar applaus voor te willen
– Initiatief nemen tot gesprek of aanraking, zonder te verwachten dat het ‘gezellig’ wordt
– Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen gedrag, zonder de schuldvraag bij de ander te leggen

Dit zijn geen grote gebaren, maar kleine acties die de bedding vormen waarin liefde kan ontstaan.

De liefde begint niet bij de ander, maar bij jou

De echte vraag in relaties is zelden: Is dit nog de juiste persoon?
De diepere vraag is vaak: Ben ik nog bereid te investeren?

Liefde verdwijnt niet plotseling. Ze droogt langzaam op als we ophouden met geven, met luisteren, met nieuwsgierig zijn naar de ander. Maar het mooie is: ze kan ook weer ontstaan – niet vanzelf, maar wel door bewuste actie.
Hoe zou ons liefdesleven eruitzien als we stoppen met wachten op de juiste partner – en beginnen met het worden van een goede partner?

Als jij voelt dat je relatie meer potentie heeft dan je nu leeft – meer diepte, meer verbinding, meer liefde – dan is er werk dat je kunt doen. Niet alleen als het misgaat, maar juist als je wil dat het goed blijft of weer goed wordt.

Doe het programma Hooglied

Een verdiepend programma voor relaties
Om je relatie nieuw leven in te blazen – door zelf het verschil te maken.
Leer hoe je kunt investeren in liefde, in verbinding en in jezelf – met aandacht, eerlijkheid en daadkracht.
Kijk op: www.hooglied-relaties.nl

Of doe de relatietest! Kijk op: relatietest/