Waarom moeilijk doen? – 2
Het leven nodigt ons steeds uit om te groeien, te leren en dieper te kijken — soms op manieren die niet altijd makkelijk zijn. In deze driedelige serie onderzoek ik waarom het pad van persoonlijke ontwikkeling en bewustwording vaak voelt als een uitdaging, en waarom die uitdaging juist zo waardevol is.
In deel 1 Doe niet zo moeilijk: waarom het vermijden van innerlijke confrontaties op het eerste gezicht aantrekkelijk lijkt, maar uiteindelijk vaak meer moeite kost.
In deel 2 De moed om te kijken: wat het eigenlijk betekent om je eigen schaduw onder ogen te zien, en waarom dat moed vraagt.
In deel 3 De moed om je Zélf te dragen: hoe het “moeilijk doen” uiteindelijk kan leiden tot een leven met meer vrijheid, vrede en echte verbinding.
Stap voor stap nemen we je mee in dit proces van ontwaken en bewust worden. Welkom op het pad — ook al is het soms hobbelig, het is de moeite waard.
Deel 2: De moed om te kijken!
Er komt een moment in het leven waarop het niet meer lukt om alles netjes binnenboord te houden. Je hebt misschien alles op orde — werk, gezin, een sociaal leven — en toch voel je: dit is het niet helemaal. Of misschien bots je steeds weer op dezelfde punten: in relaties, op je werk, in je binnenwereld. Ongenoegen, ongemak voel je in de onderlaag. Wat vroeger werkte — aanpassen, wegduwen, relativeren, doorgaan — verliest zijn werking. De onrust blijft. Eerst stilletjes, dan dwingend.
Voor sommigen komt dat moment als een crisis — burn-out, verlies, ziekte. Voor anderen is het een subtiel, aanhoudend verlangen naar meer: meer echtheid, meer innerlijke rust, meer vrijheid. Je weet misschien nog niet precies wat je zoekt, maar je voelt dat het anders moet. Je wilt verbinding met jezelf. Je wilt verbinding met de ander.
Dat is het keerpunt. Geen einde, maar een begin. Op dat kruispunt ontstaat een nieuwe beweging: niet meer van buiten naar binnen — gericht op erkenning, prestaties of bevestiging — maar van binnen naar dieper binnen. Naar wat onder het oppervlak ligt. Naar wat je jarenlang liever niet wilde voelen.
Die beweging heet schaduwwerk.
En in wezen is dát van alle tijden en plaatsen. Jezus sprak er in zijn gelijkenissen en uitspraken herhaaldelijk over. Niet als religieuze dogma’s, maar als wegwijzers voor de innerlijke reis.
=> De schat in de akker, die zoveel waard is dat je bereid bent alles op te geven om hem te ontdekken.
=> De jongste zoon, die pas thuiskomt wanneer hij alles kwijt is en de oudste die de benen uit zijn lijf werkt in de hoop erkenning en bevestiging te krijgen.
=> De talenten, waarvan er één werd begraven uit angst — en dat begraven blijkt het ware verlies.
En misschien wel het meest direct: Jezus zegt
“Wie zijn leven wil behouden, zal het verliezen.
Maar wie bereid is zijn leven te verliezen omwille van Mij, die zal het behouden.”
Die woorden zijn geen oproep tot zelfverloochening, maar tot waarheid.
Tot het durven loslaten van het leven dat je zorgvuldig hebt opgebouwd — je controle, je aanpassing, je zelfbeeld, je zekerheden — zodat er ruimte komt voor een leven dat niet op angst is gebouwd, maar op waarheid. Het huis dat niet op het zand gebouwd is, maar juist op de rots.
Dat is schaduwwerk. Het donker in durven gaan, niet om het te fixen, maar om jezelf te vinden.
Want wat je hebt weggestopt, is niet alleen je pijn. Het is ook je kracht, je verlangen, je vuur, je wezenlijke mens-zijn.
En pas als je bereid bent het ‘oude leven’ los te laten, ontdek je het nieuwe. Niet als beloning, maar als natuurlijke gevolg.
Wat is schaduwwerk?
Schaduwwerk is het proces waarin we bereid zijn te kijken naar de delen van onszelf die we liever niet zien. Het zijn de stukken die we ooit — vaak in de eerste zeven levensjaren als kind — hebben weggestopt omdat ze te pijnlijk, te ingewikkeld of te ongewenst waren. Boosheid, schaamte, angst, minderwaardigheid. Maar ook kracht, waarheid, en verlangens die nooit ruimte kregen.
Wat we in de schaduw zetten, verdwijnt niet. Het werkt alleen in het verborgene door: in onze keuzes, onze relaties, onze angsten en onze zelfbeelden. Schaduwwerk is de moed om het licht te laten schijnen op wat verdrongen werd. Niet om het te fixen, maar om het te erkennen.
Het is niet modieus, niet comfortabel en niet glamoureus. Maar het is eerlijk. Daarom zegt Jezus: Alleen de waarheid maakt vrij! (Johannes 8:32)
Waarom zou je eraan beginnen?
Niemand doet schaduwwerk uit verveling. Het is geen hobby of persoonlijke upgrade. Mensen beginnen eraan omdat ze diep van binnen iets verlangen. Naar echtheid. Naar vrijheid. Naar een leven dat klopt van binnenuit, in plaats van dat het alleen maar goed oogt aan de buitenkant.
Soms beginnen mensen eraan omdat ze niet anders kunnen. Het oude werkt niet meer. De façade brokkelt af. Wat jarenlang onderdrukt werd, begint te lekken in paniek, woede, somberheid of onverklaarbare moeheid.
En dan ineens, midden in de chaos, komt er iets anders omhoog. Geen pleister, geen oplossing, maar een diep besef: ik wil mezelf niet langer ontlopen.
Dat is het begin van heling. Niet omdat alles beter wordt, maar omdat je eindelijk stopt met vechten tegen jou Zelf.
De drempels
Schaduwwerk klinkt misschien als iets moois — en dat is het ook. Maar niet in de romantische zin. Het is confronterend, rauw, en vaak verwarrend.
Weerstand komt bijna vanzelf. Ons ego — dat jarenlang heeft geprobeerd ons veilig te houden — gaat zich roeren. Het vraagt: “Waarom zou je dit oprakelen? Wat levert het op?” Je komt de stem tegen die wil dat je ‘normaal’ blijft doen, die bang is dat je jezelf verliest als je te diep graaft.
En ergens is die angst niet onterecht. Schaduwwerk ont-wikkelt je. Letterlijk. Het haalt laagjes weg die je identiteit ooit gevormd hebben. Je kunt niet verder groeien zonder dat er iets afbrokkelt. Een beeld, een overtuiging, een verhaal over wie je dacht te moeten zijn.
Dat is eng. Maar ook bevrijdend.
De eerste lichtpuntjes
Want hoe donker het ook lijkt, er gebeurt iets wonderlijks zodra je jezelf echt durft te ontmoeten. Je ontdekt dat wat je altijd vreesde — je kwetsbaarheid, je boosheid, je verdriet — geen monsters zijn, maar boodschappers. Dat er wijsheid zit in wat je wilde vermijden.
De eerste momenten van zachtheid naar jezelf voelen alsof er iets openklikt. Je merkt dat je niet alleen een masker bent, maar een mens. Je wordt milder. Naar jezelf, naar anderen. Niet omdat je ‘beter’ bent, maar omdat je oprechter wordt.
En dan begint het langzaam te kantelen.
Niet omdat je ‘klaar’ bent — maar omdat je thuis begint te komen bij wie je altijd al was.
Begeleiding en bedding
Schaduwwerk doe je nooit helemaal alleen. Als coach weet ik hoe belangrijk het is om ruimte te bieden waarin mensen werkelijk kunnen kijken — niet om te analyseren of op te lossen, maar om te erkennen wat er is. In mijn begeleiding nodig ik mensen uit om dat te doen binnen de bedding van de systemische wetten zoals Bert Hellinger ze formuleerde. We onderzoeken wat misschien buitengesloten werd — in henzelf of in hun familiesysteem — en herstellen de beweging van erbij horen. We kijken naar de balans van geven en nemen, naar waar iemand misschien te veel draagt of juist terughoudt. En steeds weer keren we terug naar de vraag: neem je jouw eigen plek in? Niet de plek van een ouder, een redder of een kind dat strijdt, maar jouw juiste plek als volwassen mens. Ik geloof dat schaduwwerk pas werkelijk helend wordt als het ingebed is in die ordening. Ook voor mijzelf geldt dit: ik ben niet alleen begeleider, maar ook reiziger op deze weg. Want alleen wie zelf bereid is te kijken, kan anderen werkelijk uitnodigen dat ook te doen.
Schaduwwerk is geen lineair proces en juist daarom is begeleiding zo belangrijk. Je hebt iemand nodig die niet alleen luistert, maar getuige is van wat zich aandient — zonder oordeel, zonder fixen. Iemand die de juiste vragen stelt, juist daar waar jij zelf misschien omheen draait. Oude patronen kunnen op het eerste gezicht veranderd lijken, maar op een diepere laag nog steeds actief zijn. Een goede begeleider herkent die laag: ziet wat wél gezegd wordt en wat zorgvuldig wordt vermeden, voelt wat in het systeem klopt en wat schuurt. Die let op kleine dingen: een zucht, een stokking in het verhaal, een gespannen kaak, een plotselinge ontspanning. Ook het lichaam vertelt waar waarheid en vermijding zitten. En wat je zelf niet (meer) kunt of durft te zien — daar kan een begeleider licht op laten vallen. Niet om jou te sturen, maar om je terug te brengen naar jouw eigen waarheid, jouw plek, jouw heelheid.
Conclusie
Schaduwwerk is geen project om jezelf te verbeteren. Het is een daad van liefde. Een innerlijke omkering. Je stopt met vluchten, en keert terug naar de delen van jezelf die te lang alleen zijn gelaten.
Het is het pad van volwassen worden in de diepste zin. Niet groter worden, maar vollediger. Niet sterker worden, maar echter.
En wie die weg gaat, ontdekt vroeg of laat:
Het licht vind je niet door het donker te vermijden,
maar door er met open ogen doorheen te lopen.
Quote: “Het licht vind je niet door het donker te vermijden, maar door er met open ogen doorheen te lopen.”
