Misverstand: Liefde moet vanzelf gaan
De belofte van gemak
We houden van verhalen waarin alles vanzelf klopt. De ontmoeting, de klik, de chemie. We herkennen het in films, boeken en liedjes: als het echt is, gaat het moeiteloos. Alsof liefde een soort natuurlijke staat is die we alleen maar hoeven toe te laten.
En als het dan moeilijk wordt?
Dan twijfelen we.
Aan onszelf. Aan de ander. Aan de relatie.
Want: liefde moet toch gewoon vanzelf gaan?
Dit eerste artikel uit de serie “Misverstanden over liefde” onderzoekt hoe het ideaal van moeiteloosheid ons misleidt. Hoe het idee dat liefde ‘natuurlijk’ moet zijn, ons weerhoudt van het aangaan van wat liefde werkelijk vraagt: aanwezigheid, eerlijkheid, conflictvaardigheid, kwetsbaarheid en keuzes.
De mythe van harmonie
Veel mensen verwarren emotionele comfort met liefde. Als het frictieloos is, voelen we ons veilig – dus denken we dat het goed zit. Maar relaties spiegelen ons terug: onze oude hechtingswonden, overtuigingen, angsten, patronen.
In de psychologie noemen we dit het herhalingscompulsie-mechanisme (Freud) – we herhalen onbewust oude dynamieken in nieuwe relaties, in de hoop het deze keer ‘goed’ te doen. Die herhaling voelt niet als gemak, maar als wrijving.
Het idee dat liefde altijd harmonieus moet zijn, is een vorm van conflictvermijding. Het voorkomt dat we écht zichtbaar worden – met onze behoeften, grenzen en imperfecties. Terwijl juist die echtheid de toegangspoort is tot diepe intimiteit.
“Als je nooit botst, raak je elkaar misschien niet echt.”
Van symbiose naar volwassen contact
Als kind zijn we afhankelijk van onze ouders voor regulatie, veiligheid en nabijheid. In de vroege hechtingsfase hoeft het kind niets te doen om geliefd te worden. Liefde ís er gewoon – of zou er moeten zijn.
Die ervaring van vanzelfsprekende liefde willen we vaak opnieuw creëren in romantische relaties. We verlangen naar een soort symbiose, waarin:
– de ander ons aanvoelt zonder woorden,
– conflicten niet bestaan,
– en verbinding vanzelf stroomt.
Maar volwassen liefde is anders:
Ze vraagt dat we uit de symbiose groeien, dat we:
- woorden leren geven aan wat we voelen,
- conflicten niet vermijden maar navigeren,
- en snappen dat liefde niet verdwijnt omdat het soms schuurt.
“Het verlangen dat liefde vanzelf moet gaan is vaak het verlangen naar moeiteloze hechting. Volwassen liefde begint waar symbiose ophoudt.”
Je zenuwstelsel vindt liefde spannend
Vanuit het zenuwstelsel bekeken is liefde geen rustpunt, maar juist een activatiepunt. Want nabijheid is intens. Het activeert onze polyvagaal geregelde reacties op veiligheid of dreiging.
In het begin zijn er endorfines, oxytocine, dopamine: een roes. Maar zodra de binding verdiept, komen ook de oude overlevingsstrategieën omhoog: vechten, vluchten, bevriezen. Niet omdat het fout zit, maar omdat het serieus wordt.
Wat je ervaart als “moeite” in een relatie is vaak gewoon je nervous system dat zich probeert aan te passen aan nabijheid. De oplossing is dus niet: “dit moet makkelijker worden”, maar: leren reguleren, samen én apart.
“Liefde raakt aan je zenuwstelsel, niet aan je ideaalbeeld.”
Werk is geen gebrek aan liefde
Liefde wordt vaak geromantiseerd als ‘overgave’. Maar dat betekent niet: laten gebeuren zonder inspanning. Filosofen zoals Erich Fromm beschouwen liefde als een actieve kracht. In The Art of Loving schrijft hij: “Liefde is geen gevoel waar je in valt. Het is een beslissing, een besluit, een belofte.”
Deze actieve liefde vraagt discipline, aandacht, moed. Het is geen passieve toestand die vanzelf blijft bestaan. Het is een beoefening – net zoals kunst, vakmanschap of ethiek.
Het idee dat moeite een teken van tekort is, berust op een consumptiemodel van liefde: “Als het product niet werkt zoals ik wil, ruil ik het om.” Maar relaties zijn geen producten. Ze zijn proces.
Moeite is niet het tegenovergestelde van overgave
Veel spirituele ideeën over liefde zijn gericht op flow, resonantie, alignment. Maar dat wordt soms verkeerd geïnterpreteerd als: alles moet licht en moeiteloos zijn.
Werkelijke spirituele overgave betekent echter: aanwezig blijven in wat ís – ook als het schuurt, stagneert, of pijn doet. Niet verdwijnen in spirituele bypasses zoals:
– “We hebben een energetische mismatch.”
– “Als het niet stroomt, is het niet zuiver.”
– “Het universum wijst me een andere richting.”
Maar misschien zegt het universum juist: “Blijf. Kijk. Leer. Voel. Groei.”
Moeite betekent niet dat het niet klopt. Moeite betekent dat het ergens écht over gaat.
De liefde als praktijk
Liefde die nooit schuurt, is liefde die je niet werkelijk uitdaagt. Werkelijk verbinden betekent: geraakt worden, frictie durven verdragen, jezelf en de ander blijven kiezen – niet ondanks de moeite, maar dankzij de moeite.
Als je denkt: “Dit zou toch makkelijker moeten zijn”, vraag jezelf dan af:
– Verwacht ik comfort in plaats van contact?
– Zoek ik harmonie in plaats van eerlijkheid?
– Ben ik liefde aan het consumeren of aan het creëren?
Dit artikel past in de serie “Misverstanden over liefde” onderzoekt
Het volgende artikel onderzoeken we het misverstand: De ander moet mij gelukkig maken
Over waarom liefde geen hulpverlening is, en hoe we kunnen geven zonder onszelf te verliezen.
