De besluiteloze man
De besluiteloze man: hoe verlamming leidt tot verborgen agressie en gestolde ontwikkeling
Hij denkt. Hij wikt. Hij weegt. En uiteindelijk… doet hij niets. De besluiteloze man is geen zeldzaam fenomeen, maar een stille meerderheid. Hij blijft hangen in overwegingen, terwijl het leven doorgaat. Zijn relaties worden troebel, zijn ambities vervagen, en innerlijk groeit een frustratie die hij niet goed kan plaatsen. Besluiteloosheid is geen klein ongemak, het is een stil, maar structureel tekort aan volwassen mannelijke energie.
In dit artikel – dat onderdeel is van een serie: ‘Acht gezichten van de man: psychologische patronen die relaties onder druk zetten‘ – onderzoeken we wat besluiteloosheid psychologisch, neurologisch en ontwikkelingsmatig betekent. We laten zien hoe het mannelijke groeipad wordt verstoord, hoe deze stagnatie kan leiden tot onderdrukte agressie, en waarom mannen die niet kiezen uiteindelijk een jongetje blijven in een volwassen lichaam.
Besluiteloosheid als beschermingsstrategie
Psychologisch gezien is besluiteloosheid zelden een kwestie van luiheid. Het is een zelfbeschermend patroon. Veel mannen die niet durven kiezen, doen dat omdat ze diep van binnen bang zijn. Bang om te falen. Bang om te verliezen. Bang om afgerekend te worden op hun keuze. Bang om er niet meer bij te mogen horen.
Ze rationaliseren hun passiviteit als zorgvuldigheid, maar feitelijk vermijden ze verantwoordelijkheid. Achter dit patroon schuilt vaak een jeugd waarin fouten hard werden afgestraft, of waarin de man nooit echt gestimuleerd werd door zijn vader om zijn eigen koers te varen. Of waarin hij rekening houdt met de hele wereld, omdat hij rekening moest houden met zijn moeder.
De besluiteloze man leeft in een constante staat van innerlijke onzekerheid. Hij kijkt buiten zichzelf voor bevestiging, en omdat die nooit definitief komt, blijft hij zweven. Zoals Jung het noemde: hij leeft als de Puer aeternus — de eeuwige jongen die weigert te landen in zijn eigen plek in het leven, in zijn leven zelf.
Zijn overdenkingen zijn zelden écht rationeel. Hij denkt niet om te begrijpen, maar om te vermijden. Hij verzamelt informatie zoals een man zonder ruggengraat een harnas verzamelt — als bescherming tegen het moment dat hij werkelijk moet verschijnen.
Wat hem ontbreekt is niet kennis, maar zelfverbondenheid. Niet de feiten zijn het probleem, maar de afwezigheid van een innerlijke kern.
Hij weet niet wie hij is, en dus weet hij ook niet wat hij wil.
De diepere vraag is niet: “Welke keuze moet hij maken?”
De vraag is: “Is hij wel echt geïncarneerd in zijn eigen vlees en bloed?”
Is hij werkelijk aanwezig in zijn lichaam? In zijn adem, zijn bekken, zijn stem, zijn ruggegraat? Of leeft hij nog in een afgesplitst idee van zichzelf — een mentale projectie die alles observeert, maar nergens in durft te landen?
Zolang een man niet in zijn eigen lijf woont, kan hij ook zijn leven niet bewonen.
De man die geen rite of passage heeft gehad
Vanuit een ontwikkelingspsychologisch perspectief is besluiteloosheid een teken van een geblokkeerde overgang naar volwassenheid. Erik Erikson beschreef hoe gezonde ontwikkeling vraagt om het doorlopen van identiteitsvorming, autonomie en initiatief. Veel mannen zijn hierin vastgelopen.
Waar jongens traditioneel een rite of passage ondergingen — jagen, initiatie, verantwoordelijkheid nemen — blijven moderne mannen vaak in een adolescentiefase hangen. Hun leven kent geen duidelijke overgang van afhankelijkheid naar zelfsturing.
Besluiteloosheid is het zichtbare symptoom van een man die zijn volwassen identiteit nog niet heeft geclaimd. Hij leeft in zijn hoofd, niet in zijn lichaam. In denken, niet in doen. In potentie, niet in realiteit. Hij reageert op het leven — op wat van buiten op hem afkomt — in plaats van dat hij zijn innerlijke kompas volgt en het leven vanuit zichzelf vormgeeft. Hij is als een open veld zonder omheining: alles waait erin, niets wortelt. Zolang hij niet belichaamd is — met zijn aandacht, zijn stem, zijn bekken, zijn daadkracht — blijft hij een toeschouwer in zijn eigen bestaan.
Niet omdat hij niets wil, maar omdat hij niet weet vanwaaruit hij wil.
En zoals in elk systeem dat uit balans is, komt er compensatie. Als hij niet kiest — als hij geen duidelijke richting geeft aan zijn leven — groeit de innerlijke chaos. Wat niet wordt uitgesproken, sluimert. Wat geen richting krijgt, stagneert.
De prijs van besluiteloosheid is zelden stil.
Vaak verschijnt die als verborgen agressie: passief verzet, sabotage, of emotionele afstand. Of als kritiek op degene die wél richting geeft — meestal zijn partner, leidinggevende, of een ander die wél durft te staan.
Hij voelt zich kleiner en onzichtbaar, maar durft dat niet te erkennen. Dus valt hij degene aan die hem onbewust herinnert aan wat hij zelf niet durft te belichamen: autoriteit, helderheid, aanwezigheid.
Verborgen agressie: als de jongen in de man niet gehoord wordt
Besluiteloosheid lijkt op het eerste gezicht vredig. Geen strijd, geen fouten. Maar onder het oppervlak broeit iets anders. De man die zich jarenlang inhoudt, die zijn wil niet uitspreekt, die zijn grenzen niet stelt — ontwikkelt vaak een vorm van schaduwagressie.
Het zijn kleine steken onder water. Sarcasme. Stilte. Passief-agressief gedrag. Hij saboteert anderen, maar vooral zichzelf. Hij trekt zich terug, maar met wrok. Hij zoekt bevestiging, maar voelt zich gekleineerd als hij die krijgt.
Deze agressie is de schaduwzijde van zijn onvervulde mannelijke energie. Wat niet bewust geleefd wordt — daadkracht, richting, penetratie van de wereld — komt onbewust naar buiten in destructieve vormen.
David Deida spreekt hierover als de man die zijn missie niet leeft. Hij zoekt externe goedkeuring, raakt verstrikt in vrouwelijke energie (relatie, comfort, harmonie) en verliest daarmee zijn anker. Zonder missie — zonder ruggengraat — valt hij uiteen.
Neurologie en testosteron: als het brein niet meer leidt
Besluiteloosheid heeft ook een fysieke kant. Neurologisch onderzoek laat zien dat motivatie en actie nauw verbonden zijn met de prefrontale cortex (voor planning en executieve functies), het dopaminesysteem (beloning en motivatie) en de hormonale huishouding.
Een man die chronisch besluiteloos is, leeft vaak in een toestand van dopamineverslaving. Hij krijgt kleine shotjes beloning van scrollen, plannen, fantaseren — maar geen echte actie. Het brein leert: “denken = beloning, actie = risico”.
Bovendien is er vaak sprake van een verstoorde stressrespons. Hoge cortisolspiegels verlammen het beslissingscentrum van de hersenen. In plaats van handelen, ontstaat vermijden.
Tel daar een mogelijk laag testosteronniveau bij op — door gebrek aan beweging, slaap, zonlicht, gezonde voeding — en je hebt een biologische basis voor besluiteloosheid. Testosteron is niet alleen een geslachtshormoon, maar ook de drager van mannelijke energie: drive, focus, richting.
Een man zonder testosteron, of met een verstoorde dopaminehuishouding, is als een sportauto zonder brandstof: mooi aan de buitenkant, maar hij komt nergens.
De culturele context: de geamputeerde man
Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is hoe onze cultuur bijdraagt aan dit probleem. De moderne man groeit op in een omgeving waarin traditionele mannelijke kwaliteiten — leiderschap, kracht, besluitvaardigheid — vaak verdacht zijn gemaakt of als ‘toxisch’ worden bestempeld.
Tegelijkertijd wordt hij geacht aanwezig, empathisch, emotioneel beschikbaar en kwetsbaar te zijn. De man komt klem te zitten tussen oude verwachtingen en nieuwe eisen, tussen kracht en zachtheid, tussen daadkracht en aanpassing.
Hij raakt zijn instinct kwijt. Hij verliest zijn toegang tot mannelijke rituelen, tot fysieke expressie, tot broederschap. Wat overblijft is een man die niet weet hoe hij man moet zijn — en dus niet durft te kiezen. John Gray beschrijft dit als de man die zich terugtrekt in zijn grot, maar er nooit meer uitkomt. Geen richting, geen polariteit, geen verschil.
Van besluiteloosheid naar belichaamde mannelijke volwassenheid
De weg vooruit is geen trucje. Het vraagt om een radicale herverbinding met wie de man is — in zijn lichaam, in zijn geest, in zijn missie. Het vraagt om het maken van keuzes, niet vanuit zekerheid, maar vanuit toewijding.
Een man wordt pas echt volwassen wanneer hij verantwoordelijkheid neemt voor zijn keuzes, ook als ze niet perfect zijn. Hij groeit door te handelen, niet door te wachten.
Dat vraagt om rituelen. Om broederschap. Om fysieke discipline. Om heldere grenzen. En bovenal: om het durven voelen van de angst om te falen — zonder dat die angst zijn kompas wordt.
De wereld wacht niet op jongens die twijfelen
Een man die niet kiest, blijft een jongen. Hij kan oud worden, succesvol lijken, geliefd zijn — maar innerlijk leeft hij in stilstand. De prijs is hoog: gemiste kansen, gebroken relaties, verloren tijd.
Maar diezelfde man, als hij durft te kiezen, durft te vallen, durft te handelen — wordt een leider. Eerst in zijn eigen leven, dan misschien ook in dat van anderen. Want volwassen man-zijn is geen toestand, maar een keuze. Telkens opnieuw.
GIDEON | progamma voor Mannen is hier een prachtig traject voor!
De zeikerige vrouw
In veel relaties speelt zich een stille verschuiving af. De man verliest richting; de vrouw verliest vertrouwen. Hij stelt uit, ontwijkt keuzes, laat het leven over zich heen komen. Zij pakt op, regelt, organiseert — maar raakt steeds verder verwijderd van haar vrouwelijke energie.
Besluiteloosheid lijkt op het eerste gezicht onschuldig. Maar de impact ervan is diep. Niet alleen op de man zelf, die zijn volwassen kern niet volledig inneemt, maar ook op zijn partner, die verlangt naar richting, stevigheid en emotionele veiligheid.
In deze dynamiek ontstaat iets donkers: passieve agressie bij hem, en vernedering bij haar. Wat gebeurt hier werkelijk? Waarom raakt besluiteloosheid zo diep aan onze identiteit, onze seksualiteit en onze relatiepatronen?
Relationele verklaring: ongelijk verdeelde last
Als jij als vrouw steeds degene bent die beslist, initieert, de knopen doorhakt, dan komt er een energetische onbalans in de relatie. Je gaat dan (onbewust) meer de mannelijke pool invullen: richting geven, containen, plannen.
In een gezonde man-vrouw dynamiek wil de vrouwelijke energie kunnen rusten, kunnen vertrouwen op de richting van de ander. Als dat vertrouwen ontbreekt, moet je als vrouw “vooruit trekken” — en dat leidt op termijn tot uitputting, frustratie en boosheid.
Het innerlijke script wordt dan: “Als jij geen leider bent, dan móét ik het zijn. Maar dat wil ik helemaal niet. En nu neem ik jou dat kwalijk.”
Die boosheid kan zich uiten in:
– kritiek (“je doet nooit wat”)
– controle (“laat mij het dan maar weer doen”)
– of zelfs vernedering (“je bent geen echte man”, soms uitgesproken, soms in lichaamstaal)
Verlies van veiligheid = woede
Wanneer een man besluiteloos is, voelt hij voor de buitenwereld vaak ‘veilig’ of ‘mild’. Maar voor een vrouw kan het voelen als onbetrouwbaar, vaag of zelfs bedreigend — niet fysiek, maar emotioneel.
Waarom?
Omdat besluiteloosheid bij een man betekent:
– Geen duidelijke koers
– Geen bescherming (vanuit richting en kader)
– Geen daadkracht als het erop aankomt
Voor de vrouwelijke psyche betekent dat: je moet jezelf beschermen. En dat triggert evolutionair gezien een vlucht- of vechtmechanisme. Agressie is daar een logische uiting van.
En: wat we niet krijgen in liefde, halen we soms onbewust op in macht. Als hij zijn kracht niet inneemt, voel jij je (onbewust) genoodzaakt om hem te domineren of kleiner te maken — zodat jij alsnog de sterkere voelt in de ruimte. Maar dit werkt averechts voor jullie allebei.
Geen polariteit = seksuele frustratie = woede
Als je bekend bent met het werk van David Deida, weet je dat seksuele aantrekkingskracht voortkomt uit polariteit: het spel tussen richting en overgave, tussen structuur en stroming, tussen mannelijke en vrouwelijke energie.
Een besluiteloze man verliest zijn polariteit. Hij wordt ongericht, zakt niet in zijn ruggengraat, is niet aanwezig. Gevolg: jij voelt je alleen, ongezien, en ongedragen.
Die seksuele (en emotionele) frustratie vertaalt zich soms in harde woorden, verachting, minachting. Het is je lichaam en je ziel die schreeuwen: “Waar bén je? Waarom voel ik je niet? Waarom durf je niet te staan?”
En als dat gevoel te lang duurt, verschuift liefde naar afwijzing. Niet omdat je hem haat, maar omdat je verlangt naar zijn kracht — en hem tegelijkertijd veroordeelt omdat hij die niet laat zien.
Ze ziet zijn kindstuk, maar ze verlangt een volwassen man
Je agressie is ook een reactie op het feit dat je zijn kinderlijke deel ziet: de jongen die twijfelt, zich verstopt, zich aanpast. Maar wat jij verlangt, is de man: die helder is, koers heeft, durft te kiezen.
Het contrast tussen wat je ziet en wat je nodig hebt is zó groot, dat het in jou een soort interne breuk creëert:
– Je ziet zijn onvermogen (en je hebt misschien compassie)
– Maar je verlangt zijn leiderschap (en voelt woede als dat ontbreekt)
En als je daar lang in blijft hangen, ontstaat er een dynamiek waarin jij je als moeder, lerares of aanklager gaat gedragen — in plaats van als vrouw en partner.
Wat kan zij hiermee doen?
Eerlijk: dit is niet iets wat zij alleen kan oplossen. Maar ze kan wél kiezen hoe ze erin staat, en of ze deze dynamiek doorbreekt of verdiept. Hier zijn enkele richtlijnen voor haar:
=> Erken je woede — maar handel er bewust mee
– Je woede is een signaal van een verbonden verlangen: je wil zijn kracht voelen.
– Maar als je in vernedering schiet, maak je hem nóg besluitelozer (want hij voelt zich kleiner, onzekerder).
– Gebruik je woede als motivatie voor een eerlijk gesprek, niet als aanval.
=> Spreek de volwassen man in hem aan, niet het jongetje
– Zeg niet: “Je doet ook nooit wat goed.”
– Zeg wel: “Ik voel me onveilig als jij geen keuzes maakt. Ik heb jouw helderheid nodig. Kun jij die plek innemen?”
(En dan: wachten. Niet invullen. Niet overnemen. Hem laten staan.)
=> Pak terug wat van jou is: je vrouwelijke energie
– Als jij in controlemodus zit, raak jij óók je kern kwijt.
– Zorg voor jezelf, laat los wat niet van jou is, adem, beweeg, voed jezelf vanuit je eigen bedding.
– Vertrouw erop dat jouw vrouw-zijn ook krachtig is in ontvangen, niet alleen in regelen.
KORTOM
Je agressie is begrijpelijk. Je probeert balans te herstellen in een relatie waarin de mannelijke energie te weinig aanwezig is. Maar vernederen, hoe begrijpelijk ook, helpt niet — het duwt hem verder in het jongetje.
Wat je eigenlijk zegt is: “Ik wil je voelen als man. Ik wil op je kunnen vertrouwen. Durf jij dat in te nemen?”
Dat is rauw. Intiem. Kwetsbaar. En krachtig.
Als je wilt, kan ik je helpen met concrete gesprekstaal, rituelen of oefeningen om die balans te herstellen — alleen of samen. Wil je dat?
LEESTIP: ‘De kracht van Echte mannen’, David Deida
Dit artikel is een onderdeel van een serie: ‘Acht gezichten van de man: psychologische patronen die relaties onder druk zetten‘
