De kunst van het flirten (2): Waarom flirten belangrijk is – zelfs als het schuurt

We weten vaak wel wanneer we flirten. Maar we weten zelden hoe we het moeten duiden. Is het onschuldig spel of een eerste stap richting overspel? Is het een vorm van sociaal contact, of een test van loyaliteit? We voelen dat er iets gebeurt – en precies dat maakt flirten spannend.

In dit 2de artikel – in de serie ‘de kunst van het flirten’ – onderzoeken we waarom flirten belangrijk is.
Waarom toch die spanning van het flirten niet iets is om te vermijden. Flirten is méér dan alleen een spel van aantrekkingskracht. Het is een menselijke vaardigheid – een sociaal, emotioneel en zelfs moreel instrument. In dit tweede deel onderzoek ik waarom flirten, ondanks zijn risico’s en ambivalentie, een onmisbare rol speelt in ons innerlijk leven én onze relaties.

Flirten als oefening in levendigheid

We leven in een tijd van controle en efficiëntie. Agenda’s volgepland, emoties ingekaderd, intimiteit vaak geformaliseerd. Binnen die context kan flirten iets revolutionairs zijn: een daad van vrijheid.

Flirten vraagt aandacht voor het hier en nu. Het nodigt ons uit om af te stemmen, te improviseren, te spelen. Het is niet gericht op een uitkomst, maar op uitwisseling. Een levendigheid die zich niet laat vangen in schema’s, maar ontstaat in het moment.

“Flirten is het tegenovergestelde van automatisme.”

Volgens psychoanalytisch denker Adam Phillips is flirten een uitdrukking van het verlangen om mogelijkheden open te houden. Niet om de ander te krijgen, maar om jezelf opnieuw te ontmoeten – als iemand die kan spelen, verkennen, en geraakt worden.

Flirten als spiegel van verlangen

Flirten is zelden neutraal. Het roept van alles op: nieuwsgierigheid, opwinding, maar ook ongemak, schuld of schaamte. In die reacties ligt belangrijke informatie verborgen: wat raakt dit in mij aan?

Volgens de psycholoog Carl Jung zijn onze reacties op anderen vaak projecties van onze innerlijke wereld. Misschien raakt een flirt aan iets dat je mist: speelsheid, gezien worden, lichamelijke aandacht. Of misschien aan iets wat je in jezelf hebt weggestopt – je behoefte aan bevestiging, je angst voor afwijzing, je verborgen drang naar autonomie.

Dat maakt flirten, paradoxaal genoeg, tot een spiegel van je diepste innerlijke thema’s. Niet omdat het flirtgedrag die thema’s maakt, maar omdat het ze zichtbaar maakt. In de interactie met een ander, wordt je verhouding tot jezelf voelbaar.

“Wat we spannend vinden aan de ander, zegt vaak iets over wat in onszelf onder druk staat.”

De angst voor het afglijden

Toch wordt flirten vaak met argwaan bekeken. In relaties, op de werkvloer, in vriendschappen – flirten roept snel vragen op over trouw, grensoverschrijding en integriteit. En niet zonder reden.

De angst is vaak dat flirten de eerste stap is in een afglijdende schaal. Vandaag een onschuldige opmerking, morgen een affaire. Maar deze angst zegt ook iets over hoe we verlangen in onze cultuur behandelen: als iets wat er óf niet mag zijn, óf alles moet mogen. Tussen die uitersten ontbreekt vaak ruimte voor nuance, voor spel, voor exploratie zonder directe consequentie.

Flirten vraagt dus niet minder ethiek, maar juist meer. Het daagt ons uit om aandachtig te zijn voor grenzen – niet alleen van anderen, maar ook van onszelf. Om verantwoordelijkheid te nemen voor wat we voelen, zonder het te hoeven uitleven. Zoals filosoof Simone Weil schreef: “Aandacht is de zuiverste vorm van generositeit.”

Flirten als sociale vaardigheid

Onderzoeker Jeffrey Hall ontdekte dat mensen flirten in vijf herkenbare stijlen: fysiek, speels, traditioneel, beleefd en oprecht. Wat al deze stijlen gemeen hebben, is dat ze sociale interactie open houden. Flirten is communicatie met dubbele bodem – het laat ruimte voor betekenis, zonder haar op te leggen.

Dat maakt flirten ook kwetsbaar. Het vergt sensitiviteit. Je moet aanvoelen of iets wederzijds is, of de ander het prettig vindt, of je zelf integer blijft. In die zin is flirten geen trucje, maar een complexe sociale vaardigheid. En juist daarom verdient het aandacht – niet om het af te leren, maar om het beter te kunnen hanteren.

In een tijd waarin veel interactie digitaal, doelgericht en taakmatig is, biedt flirten iets schaars: spontaniteit, lichtheid, tussenruimte.

Flirten binnen een relatie – bedreiging of bron?

Veel mensen beschouwen flirten binnen een relatie als gevaarlijk. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Integendeel: het verbod op flirten kan juist iets verstarren in een relatie. Het maakt alles wat leeft verdacht – alsof verlangens alleen maar veilig zijn als ze strak gecontroleerd worden.

Maar verlangen is geen schande. Het is een levensstroom. Wat als we het kunnen zien als signaal, niet als bedreiging? Als uitnodiging tot gesprek, niet tot schuld?

Soms is flirten met een ander een manier om iets te voelen wat in de eigen relatie is stilgevallen: spanning, nieuwsgierigheid, vitaliteit. Dat hoeft niet te betekenen dat de relatie faalt – het kan ook betekenen dat ze vraagt om vernieuwing. Flirten kan dan een spiegel zijn, geen breekijzer.

“Niet elke blik naar buiten is een afscheid van binnen.”

Flirten is geen verliefdheid

Flirten is het spel van contact en nieuwsgierigheid, vaak licht en speels, terwijl verliefdheid een diepgaande emotionele ervaring is die tot een hechte verbinding wil leiden. Flirten kan verliefdheid soms in gang zetten, maar het kan ook gewoon een leuk moment zijn zonder verdere gevolgen.
Het verschil tussen flirten en verliefdheid zit vooral in intentie, diepgang en duur. Hier een overzicht:

Flirten
Wat is het?
Een speelse, vaak tijdelijke interactie waarbij iemand interesse toont, meestal via non-verbale signalen zoals oogcontact, glimlachen, lichte aanrakingen, maar ook via woorden met een subtiele ondertoon.
Intentie:
Kan heel divers zijn: contact maken, bevestiging zoeken, plezier hebben, sociale binding versterken, of nieuwsgierigheid testen. Flirten hoeft niet per se romantisch bedoeld te zijn.
Duur:
Vaak kortstondig en situationeel, een moment van speels contact zonder directe belofte of verwachting.
Emotie:
Kan leuk, spannend, licht en soms oppervlakkig zijn; het roept een gevoel van opwinding en aandacht op, maar gaat meestal niet diep in op emoties.

Verliefdheid
Emotie:
Intenser, met diepe gevoelens van affectie, zorg, en soms ook kwetsbaarheid en onzekerheid. Verliefdheid kan je wereld compleet veranderen en leidt vaak tot een verlangen naar exclusiviteit.
Wat is het?
Een diepere emotionele staat waarin je een sterke romantische aantrekkingskracht voelt naar een persoon. Het gaat gepaard met intens verlangen, idealisering van de ander en vaak ook nervositeit en focus op die persoon.
Intentie:
Gericht op het opbouwen van een duurzame, intieme relatie. Verliefdheid betekent vaak dat je die ander graag beter wilt leren kennen, tijd mee wilt doorbrengen, en verbondenheid wilt ervaren.
Duur:
Meestal langduriger dan flirten, kan weken, maanden of zelfs jaren aanhouden.

Flirten: een verloren vaardigheid?

In een wereld vol datingapps, consent-workshops en relationele contracten lijkt flirten iets uit een andere tijd: te vaag, te riskant, te moeilijk. Maar misschien is flirten juist een vorm van relationele intelligentie die we opnieuw moeten leren waarderen.

Niet als opmaat tot seks, maar als expressie van vitaliteit. Niet als test van trouw, maar als uitnodiging tot zelfkennis. Niet als bedreiging van verbinding, maar als speelse oefening in contact – met jezelf, de ander, het leven.

Wanneer gaat flirten overoverspel

In het derde en laatste deel van deze reeks onderzoeken we de scherpe kant van flirten. Want hoe weten we wanneer het onschuldig blijft – en wanneer het kantelt? Waar ligt de grens tussen levendigheid en ontrouw?
LEES: De kunst van het flirten (3): De afglijdende schaal – wanneer wordt flirten overspel?